خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: حال آثار نقاشی «موزه پارس» در باغ نظر شیراز خوب نیست. لازم نیست چشم آموزش دیده‌ای داشته یا متخصص باشید تا گسترش ویرانی را در تابلوهای این موزه ببینید. کافی است سری بزنید به عمارت کلاه فرهنگی موزه جایی که اشیای ارزشمند تاریخی و تابلوهای نقاشی از نقاشان بنام ایرانی نگهداری می شود.
بی توجهی است که از در و دیوار آوار می‌شود روی سرتان، گویی سالهاست دست هیچ مرمت گری حتی برای زدودن لایه ضخیم گرد و غبار بر این تابلوها کشیده نشده است. تابلوهای نگارگری و نقاشی‌های ظریف نیز درون قاب‌ها کج و معوج با زنجیرهای ضخیم وبی قواره آویزان شده اند که این شیوه ارائه نیز از سالهای دور بی تجربگی در ارائه آثار ارزشمند نقاشی می‌آید حال آنکه با توجه به ارزش مادی و معنوی این آثار هنری ادامه یافتن این شکل نگهداری ممکن است با گسترش تخریبی که هم اکنون در آثار به وضوح دیده می‌شود، آسیبی غیر قابل جبران در این تابلوهای ارزشمند ایجاد کند.
یک نقاشی شیرازی درگفت وگو با «خبرنگار مهر با انتقاد از شیوه نگهداری تابلوهای ارزشمند تاریخی درموزه پارس (باغ نظر) به دو نقش مهم موزه‌ها اشاره کرد و گفت: موزه قاعدتاً دو عملکرد مشخص و بسیار مهم دارد اول حفاظت و حراست علمی از آثار نفیس و بی‌بدیل هنری و تاریخی تا این آثار برای نسل‌های بعد نیز سالم باقی بمانند ودیگر وظیفه مهم نحوه ارائه و نمایش تخصصی آثار است تا بیننده بتواند آنها را در شرایط درست واصولی ببیند، در حالی که موزه پارس در هر دو مورد دچار نقص‌های جدی است.
امید مشکسار با اشاره به اولین وظیفه موزه که همان حفظ سلامت آثار از تخریب‌های احتمالی است، افزود: در موزه پارس چندین تابلو ارزشمند از هنرمندان مهم کشور چون لطفعلی صورتگر شیرازی و ابولحسن صدیقی، میر مصور وچند نقاش دوره قاجار هست که متأسفانه چهار تابلو بزرگ رنگ روغن که مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی است در چهار وجه شاه نشین عمارت کلاه فرنگی پارس پشت به شیشه‌های بزرگ نگهداری می‌شوند و در طول روز نور آفتاب و گرمای بسیار شدید به پشت آثار منتقل می شود. هرچند برای جلوگیری از ورود نور پنجره‌های یک دست عمارت با پرده‌های برزنتی پوشانده شده است اما این پرده‌ها تا حد زیادی نور وگرما را عبور می‌دهند و از آنجا که این تابلوها آثاری ملی وارزشمند است وباید برای زمان طولانی از آنها مراقبت شود به نظر می‌رسد این شیوه نگهداری بسیار غیر اصولی و آسیب زننده است.
تخریب به وضوح در آثار قابل مشاهده است
وی با اشاره به اینکه در مدت نسبتاً کوتاه چند ساله هر بار که این تابلوهای رنگ روغن را دیده ام تخریب را در آن به وضوح مشاهده کرده ام، اظهار داشت: نور و حرارت دو عامل مهم تخریب تابلوهای نقاشی است. در نگهداری از تابلو ها در موزه اولین و بدیهی‌ترین کار حافظت آثار از این دو عامل مخرب است. این تابلوهای رنگ روغن چسبیده به پنجره نصب شده اند و مسئولین موزه با قراردادن یک ورق یونولیت پشت تابلوها به هدف نگهداری از آنها ناخواسته ضربه بیشتری به تابلوهای رنگ روغن وارد کرده اند چر که ان ورق‌های یونولیت در آن گرما و شدت نوری که در روز پشت تابلو هاست، مجال تهویه را از تابلوها گرفته است.
وی ادامه داد: همانطور که روشن است تابلوهای رنگ روغن بسیار آسیب پذیرند و با این حرارت و نوری که به تابلوها می‌رسد در طول زمان جز آنکه رنگ نقاشی‌ها می پرد، تابلو ترک می‌خورد و به سرعت تخریب می‌شود چنانکه هم اکنون هم تخریب و ترک در این تابلوها قابل مشاهده است. از سوی دیگر نور بیرون که از پنجره‌ها به پشت تابلوها می تابد این آثار در وضعیت ضد نور قرار داده و انها راغیر قابل رویت می‌کند.
این هنرمند نقاش در بخش دیگر از سخنان خود به تابلوهای رنگ روغنی که در طاقچه‌های بالای عمارت به شیوه‌ای غیر اصولی و نورپردازی اشتباه قرار گرفته بودند اشاره کرد و گفت: در نمایش این دست از تابلوها نیز جز وضعیت اسفناک نورپردازی که نور شدیدی از پایین به تابلو تابانده شده و دیدن آن را برای ببینده سخت وگاه غیرممکن می‌کند همانطور که ملاحظه میکنید تابلوها را گرد و غبار زیادی پوشانده که خود نشان از بی توجهی و عدم رسیدگی حداقلی به این آثار نقاشی است.
مشکسار در ادامه با انتقاد از شیوه غیر اصولی و نازیبای نگهداری وارائه آثار نگارگری و گل و مرغ در این موزه گفت: این آثار مهم که بیشتر آنها آثاری ریزپردازانه و نگار گری است نیاز به مجالی برای نزدیک شدن بیننده به آثار وتماشای جزئیات مهم نقاشی دارد در حالی که تابلوها در جعبه‌های شیشه‌ای نگهداری می‌شوند که بازتاب نور امکان دیدن را از آنها می‌گیرد. در برخی از این جعبه‌ها هم هیچ نوری وجود ندارد و تاریک هستند. همچنین شیوه ارائه این تابلوها بسیار بی سلیقه و با فاصله از حد استاندارد و تخصصی ارائه اثر آنهم در موزه‌ای به این قدمت و اهمیت است.
این هنرمند اضافخه کرد: در این تابلوها که برخی متعلق به لطفعلی صورتگر نقاش قرن سیزدهم است آثار با حاشیه بندی و کادر کشی بسیار نازلی ارائه شده که نه تنها این ارائه نازل و آسیب زننده در شأن چنین آثار هنری با اهمیتی نیست بلکه طبیعتاً این حد بی سلیقگی و شلختگی در خور موزه‌ای به اهمیت موزه پارس نیز نخواهد بود.
شیوه کنونی نگهداری آثار در موزه پارس همه نشان از بی توجهی به اهمیت این آثار تاریخی است وی درادامه به ذکر این نکته که هرچند موزه داری درایران پدیده‌ای خیلی قدیمی نیست اما ما در این مدت تجربه‌های بسیاری در موزه داری به دست آورده ایم و در موزه‌های پایتخت چون موزه ملک، موزه مجلس، موزه کاخ گلستان و … شیوه ارائه آثار به استاندارد تخصصی ارائه نقاشی بسیار نزدیک است، یادآور شد: شیوه کنونی نگهداری آثار در موزه پارس همه نشان از بی توجهی به اهمیت این آثار تاریخی است.
مشکسار بیان کرد: حال آنکه این امری بسیار بدیهی است که متولیان موزه گروهی کارشناس متخصص در حوزه نقاشی و نگارگری و مرمت، داشته باشند که به این آثار رسیدگی و از آنها نگهداری کنند. کاری سالهاست به عنوان اصول نمایش نقاشی در گالری‌های شیراز انجام می‌شود وحتی می‌توان گفت ارائه آماتوری آثار نیز از شیوه ارائه تابلوها در موزه‌ای به اهمیت پارس به مراتب و بهتر و تمیز تر است.
این نقاش شیرازی تصریح کرد: خدمت گرفتن افراد متخصص به امور تجسمی -کسانی که از شرایط نگهداری آثار، ارائه و نورپردازی مطلع باشند- امری است که البته برای یک موزه ضروری است اما گویا در موزه پارس این امور اولیه و بدیهی کاملاً نادیده گرفته شده است و تابلوهایی به این اهمیت به حال خود رها شده اند.
مشکسار در پایان با ارائه پیشنهادی برای بازبینی و نگهداری اصولی از تابلوهای نقاشی موزه پارس خاطر نشان کرد: شرایطی که این آثار درموزه پارس دارند نشان از این است که این تابلوهای نقاشی از حداقل نگهداری نیز بی بهره اند. از این رو متولیان میراث فرهنگی باید برای جلوگیری از تخریب بیشتر تابلو ها هر چه سریع‌تر دست به کار شوند. تابلوهایی نقاشی و نگارگری را از این قاب‌های ضعیف و بی کیفیت بیرون آورده و زیر نظر متخصصانی که دراین شهر کم هم نیستند آثار را از نظر سلامت باز بینی کنند.
وی گفت: تابلوهایی که نیاز به حاشیه بندی و قاب دارند دوباره حاشیه بندی و به شیوه‌ای اصولی قاب شده و ارائه شوند. این آثار در طول روز بازدیدکنندگان بسیاری دارند که از تمام نقاط کشور و حتی خارج از ایران می آیند و این شیوه ارائه و نگهداری هیچ توجیحی ندارد. این شکل نگهداری ازآثار نه در شآن شهری چون شیراز است ونه در حد اداره میراث فرهنگی فارس که متولی نگهداری از آثار ملی و ارزشمند شهر و استان است.
