کدام ایستگاه‌های فضایی تا امروز در مدار زمین فعال بوده‌اند؟

به نقل از ویون، اکنون در سال ۲۰۲۵ دو ایستگاه فضایی به طور فعال در مدار زمین با سیستم‌های پشتیبانی حیات کاملاً عملیاتی در حال گردش هستند. در ادامه به بررسی ایستگاه‌های فضایی امروز و گذشته می‌پردازیم.

ایستگاه فضایی بین‌المللی

«ایستگاه فضایی بین‌المللی»(ISS) یک پروژه مشترک با مشارکت پنج آژانس فضایی است که عبارتند از «آژانس فضایی آمریکا» یا «ناسا«(NASA)، «آژانس فضایی روسیه» یا «روسکاسموس»(Roscosmos)، «آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن»(JAXA)، «آژانس فضایی اروپا»(ESA) و «آژانس فضایی کانادا»(CSA). این ایستگاه در ارتفاع ​​​​تقریباً ۴۰۰ کیلومتری به دور زمین می‌چرخد و با سرعت ۲۸ هزار کیلومتر در ساعت حرکت می‌کند و هر ۹۰ دقیقه یک دور کامل را می‌پیماید. ایستگاه فضایی بین‌المللی از نوامبر ۲۰۰۰ به طور مداوم مسکونی بوده و به عنوان مرکزی برای پژوهش‌ها و همکاری‌های علمی بین‌المللی عمل می‌کند. این ایستگاه میزبان فضانوردانی از ۱۹ کشور گوناگون بوده و در پیشبرد درک تأثیرات ریزگرانش بر بدن انسان، علم مواد و پژوهش‌های بیولوژیکی نقش مهمی داشته است.

ایستگاه فضایی تیانگونگ

ایستگاه فضایی «تیانگونگ»(Tiangong) چین که در سال ۲۰۲۲ تکمیل شد، اولین ایستگاه فضایی ماژولار این کشور است. این ایستگاه از یک ماژول اصلی به نام «تیان‌هه»(Tianhe) و دو ماژول آزمایشگاهی به نام‌های «ونتیان»(Wentian) و «منگتیان»(Mengtian) تشکیل شده است. ایستگاه فضایی تیانگونگ برای پشتیبانی از عملیات بلندمدت انسانی و آزمایش‌های علمی در مدار طراحی شده است. تیانگونگ با ظرفیت اسکان ۶ فضانورد، نمایان‌گر قابلیت‌های روبه‌رشد چین در اکتشافات فضایی و تعهد آن به حفظ حضور مستقل در مدار پایین زمین است.

ایستگاه فضایی میر

ایستگاه فضایی «میر»(Mir) در سال ۱۹۸۶ توسط اتحاد جماهیر شوروی به فضا پرتاب شد و تا سال ۲۰۰۱ فعالیت داشت. این اولین ایستگاه فضایی ماژولار بود و به عنوان یک بستر آزمایشی برای سکونت بلندمدت انسان در فضا عمل می‌کرد. ایستگاه فضایی میر میزبان ماموریت‌های بین‌المللی متعدد بود و پیش‌درآمد تلاش‌های مشترکی به شمار می‌رفت که به ساخت ایستگاه فضایی بین‌المللی انجامید. میراث این ایستگاه فضایی همچنان بر طراحی و عملیات ایستگاه فضایی امروزی تأثیر دارد.

برنامه سالیوت

«برنامه سالیوت»(Salyut Program) اتحاد جماهیر شوروی شامل ۹ ایستگاه فضایی بود که بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۶ پرتاب شدند. این ایستگاه‌ها در ابتدا برای شناسایی نظامی مورد استفاده قرار می‌گرفتند اما بعداً از تحقیقات علمی و همکاری‌های بین‌المللی پشتیبانی کردند. «سالیوت ۷» که آخرین ایستگاه از این مجموعه بود، در سال ۱۹۹۱ از مدار خارج شد. این برنامه زمینه را برای تلاش‌های آینده در زمینه ساخت ایستگاه‌های فضایی از جمله میر و ایستگاه فضایی بین‌المللی فراهم کرد.

ایستگاه فضایی اسکای‌لب

ایستگاه فضایی «اسکای‌لب»(Skylab) اولین ایستگاه فضایی آمریکا بود که در سال ۱۹۷۳ پرتاب شد. این ایستگاه میزبان سه ماموریت سرنشین‌دار بود و آزمایش‌های علمی متنوعی را از جمله بررسی خورشید و سازگاری انسان با ریزگرانش میزبانی کرد. اسکای‌لب در سال ۱۹۷۹ از مدار خارج شد اما مشارکت‌های آن در علم و فناوری فضایی، راه را برای پروژه‌های آینده ایستگاه فضایی آمریکا از جمله ایستگاه فضایی بین‌المللی هموار کرد.

آینده ایستگاه‌های فضایی

چندین کشور و نهاد خصوصی در حال برنامه‌ریزی برای ساخت و پرتاب ایستگاه‌های فضایی خود هستند.

• روسیه قصد دارد ایستگاه مداری جدید خود را تا سال ۲۰۲۷ پرتاب کند.
• شرکت‌های خصوصی مانند «آکسیوم اسپیس»(Axiom Space) و «بلو اوریجین»(Blue Origin) در حال توسعه ایستگاه‌های تجاری با پرتاب‌های برنامه‌ریزی‌شده در سال‌های آینده هستند.
• هند قصد دارد «ایستگاه بهاراتیا آنتاریکشا» (Bharatiya Antariksha Station) خود را تا سال ۲۰۳۵ عملیاتی کند و به عرصه رقابت‌ها برای داشتن ایستگاه فضایی مستقل وارد شود.

این ابتکارات نشان‌دهنده علاقه روزافزون به حفظ حضور انسان در مدار و پیشبرد تحقیقات علمی فراتر از قابلیت‌های ایستگاه فضایی بین‌المللی هستند.

منبع: ایسنا