رازهای پنهان چایخانه‌های حرم امام رضا(ع)

باشگاه خبرنگاران جوان - در گوشه‌هایی از صحنِ‌های پرنورِ حرم رضوی، جایی هست که عطر چای، با بوی گلاب و ایمان درهم می‌آمیزد. چایخانه‌هایی ساده، اما سرشار از صفا. سماورهای بزرگ آنجا، مثل دل‌های زائران، همیشه جوشانند؛ هر لیوان چای، عطری دارد از مهمان‌نوازی امام مهربانی‌ها. اما واقعا این چایخانه های باصفا چه رازی در دل خود دارند؟

در صحن‌های طلایی، کنار صدای دعا و تپشِ دل‌های عاشق، هوای چایخانه‌ها بوی آرامش می‌دهد. در این چایخانه ها، سماور‌ها با شعله عشق می‌جوشند و بخار گرمشان، مثل دعای زائران، تا آسمان بالا می‌رود.

خادمان با لبخند و ذکری زیر لب، استکان ظریفی از چای به دست زائران می‌دهد. چایی که طعمش شبیه آغوشِ رضاست. چایخانه‌های حرم امام رضا علیه السلام هر کدام شان رازی در دل دارند. رازی که پاسخ به یک سوال است: این که چرا و چطور چای متبرک امام مهربانی‌ها اینقدر به دل مهمانان امام مهربان می‌چسبد؟ در این مطلب، ناشنیده‌هایی از چایخانه‌های امام رضا علیه السلام گفتیم.

چایخانه‌های حرم، بزرگترین پذیرایی مستمر ایران

نزدیک به شش سال است که چایخانه‌های حضرت رضا (ع) با خیمه‌های سفیدشان، دلدادگانی که از راه‌های دور و نزدیک به صحن و سرای رضوی مشرف می‌شدند را به نوشیدن یک لیوان چای و دمنوش دعوت می‌کنند.

بر اساس آمار‌های اعلام آستان قدس رضوی روزانه حدود ۴۵۰ هزار استکان چای در میان زائران توزیع می‌شود. در حالی که در هیچ جای دنیا چنین پذیرایی مستمری وجود ندارد.

نذری که تمامش مردمی است

صفر تا صد راه‌اندازی هر کدام از این چایخانه‌ها به همت تشکل‌های مردمی و بانیان خیر انجام شده است. حتی طراحی هر چهار چایخانه حضرت رضا (ع) نیز تقریباً به طور یکسان توسط جمعی از این ارادتمندان حضرت صورت گرفته است. آن طور که مسئولان آستان قدس گفته‌اند تقریبا چرخ چایخانه‌های امام رضا علیه السلام به طور کلی توس مردم می‌چرخد.

شکر، نبات، قند، چای، لیوان و حتی تجهیزات چایخانه‌ها توسط نذورات مردمی تامین می‌شود. برای همین است که چای متبرک امام هشتم اینقدر طعم آرامش بخشی می‌دهد.

یک خدمت ۴۵۰۰ نفره

ارائه خدمات در چایخانه‌های حضرت رضا (ع) با مشارکت نیرو‌های خادمیار مشهدی در کشیک‌های مختلف انجام می‌شود. ساعت کار آنها نیز با توجه به فصول مختلف سال کمی متغیر است. چایخانه‌ها در طول سال به طور معمول ۲۴ ساعته پذیرای زائرین و مجاورین بوده و تنها در زمان تعویض شیفت‌های خدمتی، تنظیف و همچنین اقامه نماز تعطیل هستند.

طبق آمار‌های اعلام شده ۴۵۰۰ خادم ثابت در هشت کشیک مشغول خدمت رسانی به زائران و مجاوران هستند. در هر سال حدود ۸۵ هزار خادم افتخاری فقط برای حضور در چایخانه شرفیاب می‌شوند. گاهی یکی دو ساعت خدمت در چایخانه به بهترین لحظات عمر زائران تبدیل می‌شود.

چایخانه‌هایی که فقط چای نمی‌دهند!

با توجه به مناسبت‌ها و فصول سرد و گرم سال علاوه بر چای، با توزیع اقلام متبرک دیگری از زائرین و مجاورین در این چایخانه‌ها پذیرایی می‌شود. به طور مثال موکب‌های استانی، سوغات شهر خود را در چایخانه‌ها توزیع می‌کنند که در این میان می‌توان از گز اصفهان، نُقل ارومیه و... نام برد.

همچنین می‌توان به توزیع صبحانه گرم نظیر عدسی، حلیم و لوبیا، انواع دمنوش‌ها، شربت، بستنی، میوه، کیک، خرما و... اشاره کرد. توزیع تمامی این اقلام با رعایت کامل موازین بهداشتی در چایخانه‌ها صورت می‌گیرد.

اولین چایخانه حرم مال چه زمانی است؟

نخستین چایخانه در سال ۱۳۹۸ در صحن کوثر افتتاح شد و پس از آن هر ساله شاهد افتتاح یک چایخانه در این آستان مقدس اعم از چایخانه‌های صحن‌های غدیر و باغ رضوان بودیم. در نهایت چهارمین چایخانه دائمی حرم مطهر رضوی در سال ۱۴۰۱ در صحن امام حسن مجتبی (ع) افتتاح شد. این چایخانه‌ها در چهار گوشه حرم مطهر احداث شده تا زائرین و مجاورین از هر طرف که به این حریم نورانی مشرف می‌شوند، چایخانه‌ای در نزدیکی مسیرشان باشد.

چطور در نذر چایخانه ها شریک شویم؟

شاید بپرسید که ارادتمندان حضرت رضا(ع) به چه صورت می‌توانند در فعالیت چایخانه‌ها و تهیه اقلام مصرفی آن مشارکت کنند؟ زائرین از طریق بسترهای فراهم شده توسط اداره کل نذورات آستان قدس رضوی همچون دفاتر نذورات حرم مطهر رضوی، سامانه جامع اینترنتی اداره کل نذورات آستان قدس رضوی به نشانی https://nazr.razavi.ir و نرم‌افزار «نسیم رضوان» و...، می‌توانند نذورات نقدی و غیرنقدی خود را به صورت حضوری و غیرحضوری پرداخت کرده و در خدمات‌رسانی چایخانه‌های حضرت رضا(ع) مشارکت کنند. همچنین از طریق صندوق‌های نذورات یا دستگاه‌های پوز تعبیه شده در محل چایخانه‌ها نیز امکان پرداخت نذورات برای زائرین زیر نظر این اداره وجود دارد.

منبع: فارس