به‌خاطر همین علاقه هم بوده است که تا خبرهایی درباره رکورد ایران در غمگینی منتشر می‌شود، همه نسبت به بازنشر آن اقدام می‌کنند. البته وقتی خودمان این اخبار را می‌بینیم، کمی جا می‌خوریم؛ یعنی جامعه ایرانی با این سطح شوخ‌طبعی و خوشحالی و توسعه‌ای که دارد، این رتبه را به‌خودش اختصاص داده است؟ نگاهی می‌اندازیم به چند تایی از این آمارها و حواشی اطراف آن.

• دردسرهای آقای مددکار

بزرگ‌ترین بمب خبری حوزه غمگینی ایرانیان را امسال، سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری ایران منفجر کرد تا باعث و بانی کلی بحث و جدل شود. او در یکی از مصاحبه‌های خبری‌اش گفت که «ایران در جدول غمگین‌ها از پایین جدول، رتبه دوم را دارد». همین امر کافی بود تا خیلی‌ها تیتر «ایران، دومین کشور غمگین بعد از عراق» را برای اخبار خودشان انتخاب کنند.

• معیار: نشاط اجتماعی

معیار این کارشناس و متولی امور اجتماعی کشور، میانگین آمارهای نشاط اجتماعی بود که از سوی سازمان‌های بین‌المللی ارائه شده بودند. این چهره حتی پا را فراتر گذاشت و گفت: «درحالی‌که برخی تحقیقات آماری از وجود 35درصدی اختلالات روانی در تهران خبر می‌دهد، در مورد بعضی مناطق تهران وضعیت بسیار تکان‌دهنده است؛ زیرا این میزان به حدود 80درصد می‌رسد که بسیار بحرانی توصیف می‌شود و نیاز به نشاط اجتماعی را خیلی جدی‌تر از گذشته مطرح می‌کند». این در حالی بود که برخی از کارشناسان و جامعه‌شناسان ما اصلا به این موضوع توجه نداشتند که تعریف شادی و نشاط این سازمان‌های بین‌المللی کاملا براساس معیارهای غربی است و هیچ ربطی به تعریف ما و دین ما از شادی و نشاط ندارد.

• پاسخ‌های آقای جامعه‌شناس

این ادعاهای رئیس انجمن مددکاری ایران، با انتقادات مختلفی هم روبه‌رو شد. از جمله، امیرمحمود حریرچی، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها اشاره کرد: «متأسفانه این تحلیل کاملا اشتباه بوده و براساس همان تحقیق جهانی، ایران دومین کشور غمگین جهان نیست؛ بلکه در نیمه راه بوده و جزو کشورهای میانی است. متأسفانه ایشان به‌عنوان رئیس انجمن مددکاری ایران تحلیل‌شان از نتایج این تحقیق بین‌المللی کاملا اشتباه است. حتی در آن تحقیق، وضعیت حدود 180کشور مورد بررسی قرار گرفته و ایران حدودا در رده 110قرار دارد. بنابراین نمی‌توانیم مدعی باشیم که ما دومین کشور غمگین دنیا هستیم بلکه در نیمه راه بوده و جزو کشورهای میانی هستیم. اما انگار مد شده است که در رسانه‌ها مطرح کنیم آخرین کشور دنیا و غمگین‌ترین کشور دنیا و... هستیم». این جامعه‌شناس به نکته مهمی هم اشاره کرد؛ اینکه شاخص‌های بین‌المللی روان‌سنجی در ایران چندان بومی نشده و نمی‌توان اعتبار زیادی به آنها بخشید. در حقیقت این جامعه‌شناس به همان نکته مهمی اشاره کرد که شاخص‌های سنجش این ماجرا اصلا معیارهای مورد پذیرش جامعه دینی ما نیست.

• شیرازی‌های غمگین

حرف‌های رئیس انجمن مددکاری، باعث شد که برخی نیز به فکر ارائه آمارهای جدید بیفتند. ازجمله اینکه، فریبا رضایی، معاون گروه سلامت روانی و اعتیاد معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز اشاره کرد: «میانگین ابتلا به اختلالات روان‌شناختی در کشور چیزی در حدود 30درصد است ولی در فارس میزان ابتلا به برخی اختلال‌های روان‌شناختی همچون استرس به بالای 45درصد می‌رسد. پژوهشی که در سال 90در کشور انجام شد، نشان می‌داد که چیزی در حدود 24درصد از جمعیت 15تا 65ساله ما به اختلالات روان‌شناختی مبتلا هستند... متأسفانه در فارس شرایط مطلوبی نداریم. در پژوهشی که در سال‌های 91- 90انجام دادیم مشخص شد که اختلال استرس با 45درصد شایع‌ترین اختلال روان شناختی در فارس به شمار می‌رود و البته این اختلال بیشتر خانم‌ها را درگیر کرده بود تا مردان را. این تفاوت جنسیتی هم می‌تواند نتیجه تفاوت‌های فیزیولوژیک یا جایگاه اجتماعی زنان در مقایسه با مردان باشد؛ چرا که پژوهش نشان داده که در خانم‌های خانه‌دار، استرس شیوع بیشتری دارد».

• دردسرهای مؤسسات نظرسنجی برای ما

این اتفاقات در حالی رخ داد که طی سال‌های گذشته نیز، ایران وضعیت جالبی بین کشورهای غمگین جهان نداشته است. در این میان، مؤسسات نظرسنجی معتبر جهانی نقش پررنگی‌ داشته‌اند؛ ازجمله مؤسسه گالوب. این مؤسسه حتی 2سال پیش نیز، مطالعه‌ای بین 138کشور جهان انجام داده بود که طی آن، عراق غمگین‌ترین و سپس، ایران، مصر، یونان و سوریه نیز، به‌ترتیب ناشادترین کشورهای جهان تلقی شده بودند. این مؤسسه، هزار نفر در هر کشور را طی سال 2013بررسی کرده و به این نتیجه رسیده بود. پیرو همین بحث‌ها هم، نظرسنجی‌های داخلی دیگری انجام گرفته بود که در آنها، غمگین‌ترین و شادترین استان‌ها انتخاب شده بودند. یکی از جنجال‌های رسانه‌ای در این زمینه هم، انتخاب یزد به‌عنوان غمگین‌ترین استان کشور بود که برخی شیطنت کرده و این امر را ناشی از دارالعباده بودن و چادری بودن خانم‌های این شهر دانسته بودند که همین امر، باعث ایجاد تنش‌های رسانه‌ای و پاسخ برخی از روحانیون و مداحان شده بود.