به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، دور نخست از مذاکرات «آستانه» درباره سوریه ساعاتی پیش در شهر آستانه در کشور قزاقستان به کار خود پایان داد. در این نشست که تحت عنوان «نشست صلح سوریه» نام گرفته است، نمایندگان ایران، روسیه، ترکیه، دولت بشار اسد، سازمان ملل و بخشی از معارضان سوری به عنوان اعضای اصلی شرکت داشتند. دولت جدید آمریکا نیز سفیر خود در قزاقستان را به عنوان نماینده به نشست آستانه فرستاده بود.

نشست آستانه از جهت این‌که ائتلاف تأثیرگذار ایران-روسیه-ترکیه در آن حضور دارد، بسیار مهم است و پیش‌بینی می‌شود بتواند تأثیرات عملی و واقعی روی حل و فصل بحران سوریه داشته باشد. اولین دور از این نشست در سطح معاونان وزیر برگزار شد، اما هنوز برای نتیجه‌گیری قطعی درباره پیامدهای آن زود است.

خبرنگار مشرق برای بررسی ابعاد برگزاری این نشست و مقایسه نقش دولت ترامپ با دولت اوباما در مذاکرات بین‌المللی درباره سوریه با «نیکیتا دانیوک» نایب‌رئیس «مؤسسه پیش‌بینی‌ها و مطالعات استراتژیک» وابسته به دانشگاه دوستی ملل روسیه گفت‌وگو کرده است. آن‌چه در ادامه می‌آید متن مصاحبه مشرق با این کارشناس روس است.

تفاوت نشست آستانه با سایر نشست‌ها برای حل بحران سوریه در چیست؟ چه انتظاری می‌توان از نتایج این نشست داشت؟

نشست صلح سوریه در شهر آستانه پتانسیل آن را دارد که تبدیل به نقطه آغازی برای روند حل و فصل بحران کنونی در سوریه شود. بازیگران اصلی منطقه‌ای که دارای قدرت تأثیرگذاری در سوریه هستند، در این نشست حضور دارند؛ از ایران و ترکیه گرفته که علاقه‌مند به حل بحران در همسایگی خود هستند، تا روسیه که با عملیات نظامی خود از استقلال و تمامیت ارضی سوریه دفاع کرده است. حضور این بازیگران می‌تواند منجر به رسیدن دولت رسمی بشار اسد در سوریه و مخالفان دولت حاکم شود و به گسترش مذاکرات سازنده میان دو طرف کمک کند.

سرنوشت دعوت یا عدم دعوت از آمریکا برای حضور در نشست آستانه در ابتدا مشخص نبود، اما اکنون نماینده این کشور در نشست حضور دارد. به نظر شما چرا ائتلاف ایران-روسیه-ترکیه نهایتاً تصمیم گرفت از آمریکا برای حضور در این نشست دعوت کند؟

روسیه نقش اصلی را در دعوت از نماینده آمریکا برای شرکت در نشست آستانه ایفا کرد. دلیل این کار هم این است که اگر آمریکا این دعوت را بپذیرد، حضور این کشور در چنین نشستی به روند مذاکرات، از دیدگاه غربی‌ها (به طور کلی)، مشروعیت می‌بخشد. در عین حال، اگر هم آمریکا این دعوت را رد کند و در نشست حضور نداشته باشد، برگزاری نشست نشان خواهد داد نقش آمریکا خیلی هم اهمیتی ندارد، چون پیدا کردن راه‌حل برای بحران سوریه بدون شرکت فعالانه آمریکا هم ممکن و مقدور است.

نکته دیگری هم وجود دارد که برای موفقیت نشست آستانه بسیار مهم است. اگر از آمریکا دعوت نمی‌شد، معارضان سوری هم ممکن بود احساس کنند این نشست کاملاً یک‌طرفه است و در این نشست شرکت نکنند. این در حالی است که الآن که از آمریکا دعوت شده و نماینده این کشور هم در نشست حضور دارد، هم معارضان احساس می‌کنند که در مقابل دولت آمریکا تنها نیستند و هم آمریکا بهانه‌ای برای انتقاد از این نشست و قهر کردن ندارد.

با توجه به شعارها و قول‌های انتخاباتی ترامپ، امیدها به بهبود وضعیت خاورمیانه با روی کار آمدن او به جای اوباما تقویت شده است. آیا می‌توان انتظار داشت که دولت ترامپ واقعاً نقش سازنده‌تری از دولت اوباما در نشست‌ها و مذاکراتی مانند نشست آستانه ایفا کند؟

دانلد ترامپ بر خلاف اوباما آماده است تا با تروریسم مبارزه کند. اگرچه بخش بسیار پرنفوذی از خواص سیاسی حاکم بر آمریکا با روندی که ترامپ می‌خواهد در پیش بگیرد مخالف هستند، اما این احتمال وجود دارد که در آینده شاهد تغییراتی در استراتژی و سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه باشیم. البته این تغییرات می‌تواند وضعیت را در سوریه بهبود ببخشد، اما در عین حال برخی مسائل دیگر مانند روابط آمریکا با ایران را به طور قابل‌توجهی پیچیده‌تر از قبل کند.

آمریکا تا کنون نقش مثبتی در سوریه ایفا نکرده است، اما به نظر می‌رسد همه طرف‌های درگیر در بحران سوریه تمایل یا حتی اصرار دارند آمریکا را در روند تمام تصمیم‌گیری‌ها در این‌باره دخالت بدهند. چرا نمی‌توان آمریکا را از معادلات در سوریه حذف و نقش واشینگتن در این کشور را متوقف کرد؟

حذف نفوذ آمریکا در خاورمیانه دشوار است، چون این کشور هرگز دست از تلاش برای نفوذ و تأثیرگذاری بر اوضاع در این منطقه، و به خصوص تأثیرگذاری بر متحدان خود مانند عربستان و قطر، برنخواهد داشت، به این دلیل که منطقه خاورمیانه از نظر استراتژیک برای آمریکا فوق‌العاده مهم است.

به علاوه، یکی از دلایل و اهداف نشست‌هایی مانند نشست آستانه، تأثیرگذاری سایر طرف‌ها بر روی‌کرد واشینگتن نسبت به راه‌حل مسائلی مانند سوریه است. این یک واقعیت است که حل مشکل تروریسم در منطقه بدون ایجاد تغییر در روی‌کرد واشینگتن در این‌باره تقریباً غیرممکن است. بنابراین شرکت دادن آمریکا در نشست‌هایی نظیر نشست آستانه می‌تواند از این منظر هم حائز اهمیت باشد.

آیا راه‌های بهتری برای کنترل نقش آمریکا بر تحولات خاورمیانه وجود ندارد؟ به عنوان مثال، واشینگتن دائماً درباره «مذاکره از موضع قدرت» صحبت می‌کند. آیا نمی‌شود در مقابل آمریکا از همین موضع مذاکره کرد؟ آیا نمی‌شود در بعد نظامی و میدانی، کار تروریست‌ها را یک‌سره کرد و بعد در حالی با آمریکا به مذاکره نشست که دیگر اهرم قابل‌توجهی در سوریه نداشته باشد؟

اتفاقی که در آستانه دارد رخ می‌دهد، کم و بیش همین است. در این نشست عملاً اثبات شده که می‌توان تأثیرگذاری آمریکا بر روند مذاکرات درباره سوریه را حذف کرد بدون آن‌که جلوی حضور نماینده این کشور در نشست گرفته شود. آن‌چه که از مذاکرات در آستانه برمی‌آید این است که بحران سوریه را تنها با مشارکت بازیگران منطقه‌ای و روسیه می‌توان جست‌وجو کرد.

نشست آستانه و تأثیرگذاری نتایج آن بر بحران سوریه به یک نمونه بسیار مهم در روابط بین‌الملل تبدیل خواهد شد. با این حال، همان‌طور که گفتم اگر آمریکا احساس کند که از معادلات سیاسی خاورمیانه حذف شده، دست به اقدامات تقابلی و خراب‌کارانه خواهد زد و در این شرایط، رسیدن به صلح پایدار در منطقه کار بسیار دشواری خواهد بود.

دولت ترامپ هنوز به طور کامل شکل نگرفته است. آیا پس از آن‌که ترامپ کابینه‌اش را کامل کرد، می‌توان انتظار نشست‌های مفیدتر و آینده‌ای بهتر را برای مردم سوریه داشت؟ آیا آمریکا بالأخره در دوره ترامپ، سرنوشت سوریه را به دست مردمش خواهد سپرد؟

صلح واقعی برای مردم عادی در سوریه تنها از طریق برگزاری مذاکرات سازنده و موفقیت‌آمیز میان معارضان سوری و دولت رسمی این کشور و هم‌چنین نابودی کامل گروه‌های تروریستی در منطقه به دست خواهد آمد. دانلد ترامپ می‌تواند به شکل گرفتن و نتیجه‌بخش بودن این روند کمک کند، اما به شرط آن‌که استراتژی و سیاست خارجی کشورش را به شکل معناداری تغییر دهد.

آن‌چه که ترامپ در تبلیغات خود گفته نشان می‌دهد او می‌خواهد این تغییرات را در مسیر سیاست خارجی واشینگتن ایجاد کند، اما نباید فراموش کرد که رئیس‌جمهور جدید آمریکا مخالفان بسیار سرسخت و قدرتمندی درون آمریکا دارد که تمام تلاش خود را خواهند کرد تا مانع از عمل کردن ترامپ به قول‌های انتخاباتی‌اش بشوند.

مطلب فوق مربوط به سایر رسانه‌ها می‌باشد و خبرگزاری فارس صرفا آن را بازنشر کرده است.