کیست تخمدان، کیسه یا جسم کیسه مانندی است که با مایع یا بافت دیگری پر شده و در داخل تخمدان یا چسبیده بر روی آن تشکیل می‌شود. کیست تخمدان بسیار شایع است. این کیست‌ها می‌توانند در سال‌های باروری یا بعد از یائسگی رخ دهند. بیشتر کیست‌های تخمدان خوش‌خیم هستند (سرطانی نیستند) و خودبه‌خود و بدون درمان از بین می‌روند. به ندرت پیش می‌آید که کیست شاید بدخیم باشد (سرطانی باشد). گزینه‌های متعددی برای درمان کیست تخمدان وجود دارد. انتخاب گزینه مناسب برای درمان، به نوع کیست و سایر عوامل بستگی دارد. گزینه‌های درمانی شامل درمان انتظاری و مراقبت بوده و در صورت بزرگ بودن کیست یا ایجاد علائم، شامل جراحی می‌باشد.

انواع مختلف کیست تخمدان

کیست‌های تخمدان شامل انواع زیر می‌باشند:

• کیست عملکردی یا فانکشنال - این نوع کیست رایج‌ترین نوع کیست تخمدان است که معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کند. کیست‌های عملکردی معمولاً در طی 6 الی 8 هفته بدون درمان از بین می‌روند.
• تراتوما - این نوع کیست حاوی انواع مختلفی از بافت‌ها است که تشکیل دهنده‌ی اجزاء بدن هستند، مانند پوست و مو. این کیست‌ها ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشند اما در طی سال‌های تولیدمثل و باروری زن رشد کنند. در موارد بسیار نادر، برخی از تراتوم ها می‌توانند به سرطان تبدیل شوند.
• کیست‌ سیستادنوم (Cystadenoma). - این کیست‌ها در سطح خارجی تخمدان تشکیل می‌شوند. آن‌ها می‌توانند بسیار بزرگ شوند اما معمولاً خوش‌خیم هستند.
• کیست آندومتریوما - این کیست در نتیجه آندومتریوز تشکیل می‌شود.

جراحی کیست تخمدان چه زمانی ضروری است؟

اگر کیست بسیار بزرگ باشد یا علائمی ایجاد کند یا مشکوک به سرطان باشد، ممکن است جراحی کیست تخمدان توصیه شود.

نوع جراحی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله بزرگ بودن کیست، سن بیمار، تمایل به بچه‌دار شدن و اینکه آیا بیمار سابقه خانوادگی در سرطان تخمدان یا پستان دارد یا خیر. عمل سیستکتومی به معنای عمل برداشتن کیست از تخمدان می‌باشد. در بعضی موارد ممکن است لازم باشد خود تخمدان برداشته شود. به این عمل اوفورکتومی گفته می‌شود.

ممکن است پزشک متخصص زنان به دلیل بزرگی کیست‌ها یا سابقه جراحی قبلی که باعث باقی ماندن بافت اسکار و زخم شده و در نتیجه دیدن اعضای بدن با دوربین را دشوارتر کند، یک عمل باز را توصیه کند. همچنین اگر کیست‌ها بسیار بزرگ و یا بدخیم باشند، ممکن است پزشک یک روش باز را توصیه کند.

قبل از جراحی

• ممکن است از شما خواسته شود مصرف آسپرین، ایبوپروفن (Advil، Motrin)، ناپروکسن (Aleve، Naprosyn)، کلوپیدوگرل (Plavix)، وارفارین (Coumadin) و دیگر داروهای رقیق کننده خون را متوقف کنید.
• از پزشک خود بپرسید که کدام داروها را باید در روز جراحی مصرف کنید.
• در مورد اختلالات احتمالی خونریزی یا سایر مشکلات و عوارضی که ممکن است داشته باشید با پزشک خود صحبت کنید.
• در صورت نیاز به انتقال خون، نمونه خون از شما گرفته می‌شود.
• سیگار نکشید. کنار گذاشتن سیگار به شما کمک می‌کند تا بعد از عمل سریع‌تر به بهبود دست یابید.

در روز جراحی

• معمولاً از شما خواسته می‌شود که بعد از نیمه شب قبل از جراحی چیزی نخورید و هیچ مایعاتی ننوشید.
• داروهایی را که پزشک به شما گفته است با یک جرعه کوچک آب مصرف کنید.
• پزشک یا پرستار شما به شما می‌گویند که چه زمانی باید به بیمارستان بروید.

عمل جراحی برداشتن کیست تخمدان چگونه است؟

جراح ابتدا برش‌های کوچکی را بر روی پوست ناحیه تخمدان ایجاد می‌کند – یک برش در ناف و سه برش در پایین شکم. یک دوربین کوچک نصب شده روی یک لوله از طریق برش ایجاد شده در ناف قرار داده می‌شود تا از آن طرق، پزشک تخمدان‌ها و ناحیه اطراف آن را ببیند. با این کار تصویر واضح و روشنی از محل دقیق جراحی فراهم می‌شود و اجازه می‌دهد تا جراح بتواند از طریق برش‌های ایجاد شده‌ی دیگر، کیست‌ها را خارج کند.

اگر جراحی با استفاده از تکنولوژی رباتیک انجام شود، جراح کنترل 100 درصدی بر روی روند جراحی خواهد داشت و ابزار جراحی را در تمام مراحل هدایت می‌کند.

چند برش ایجاد می‌شود؟

چهار برش کوچک ایجاد می‌شود - یکی در ناف و سه برش دیگر در قسمت زیر شکم برای قرار دادن ابزار مخصوص جراحی.

بعد از جراحی

• اکثر بیماران می‌توانند در همان روز به خانه خود بروند. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد که برای یک شب در بیمارستان بستری شوند.
• در طی 24 تا 48 ساعت اول پس از جراحی، انتظار کمی درد در اطراف محل جراحی را داشته باشید.
• بر اساس سطح انرژی که دارید، شما را به راه رفتن تشویق می‌کنند.
• بهبودی بعد از این جراحی سریع است و در طی چند روز اول پس از جراحی، بیشتر بیماران احساس بهتری دارند.

بهبودی: وضعیت بیمار در چند هفته بعد از جراحی چگونه خواهد بود

• بیشتر خانم‌ها در هفته اول بعد از جراحی احساس بهتری خواهند داشت. با این حال، برای چند هفته از بلند کردن، کشیدن و هل دادن اجسام سنگین خوددار کنید.
• تا زمانی که پزشک تأیید کند، رابطه جنسی نداشته باشید.
• بهبودی کامل حدود چهار تا شش هفته طول می‌کشد تا در این مدت زمان بهبودی داخلی حاصل شود.