به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از نخستین کتاب فارسی زبان بیماری‌های حیات‌وحش ایران در سالن سرو پارک طبیعت پردیسان برگزار شد. کتاب راهنمای میدانی بیماری‌های عفونی، متابولیک و انگلی رایج در حیات‌وحش ایران، نوشته ایمان معماریان کتابی مصور و به زبان ساده است که جهت استفاده قشر وسیعی از مخاطبان از دامپزشک گرفته تا کارشناس محیط‌زیست و محیط‌بان تهیه و تنظیم شده است.
در این مراسم که به میزبانی مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی انجام شد؛ مهمانانی از دفتر تنوع زیستی و حیات‌وحش، مجموعه تفریحی و گردشگری ارم سبز (باغ‌وحش تهران) و دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران نیز حضور داشتند.
در ابتدای مراسم مجید خرازیان مقدم، مدیر کل دفتر تنوع‌زیستی و حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن اشاره به اهمیت چنین اقداماتی در آموزش دامپزشکان، دانشجویان، کارشناسان و محیط‌بانان چنین گفت: در کشور ما حدود ۱.۱۷۰ گونه جانور مهره‌دار یافت می‌شود که این مساله خود غنای گونه‌ای را نشان می‌دهد. در عین حال متاسفانه بیش از ۸۰ گونه جانوری کشور ما در معرض تهدید هستند.
وی افزود: حدود ۲۰ سال پیش که در مورد عوامل تهدید گونه‌های مختلف جانوری صحبت می‌شد، هیچ‌گونه بحثی از بیماری‌ها نبود. اما در ظرف ۱۰ الی ۱۵ سال اخیر، بیماری‌های حیات‌وحش به عنوان یک عامل تهدید جدی در سطح جهانی مطرح شده است. دلایل مختلفی را می‌توان برای این مساله ذکر کرد؛ خشکسالی و بیماری‌های نوپدید همه از جمله موارد بسیار مهم هستند.
خرازیان مقدم اظهار داشت: یکی از مشکلات سال‌های اخیر حیات‌وحش بحث بیماری‌های واگیردار دامی بوده که با وجود قدم‌های خوبی که برداشته شده متاسفانه هنوز انتظارات ما برآورده نشده است. ما امیدواریم که بتوانیم در آینده نزدیک مساله واکسیناسیون را برای دام‌های سبک آنهم هرچه سریع‌تر در دستورکار قرار دهیم. مواردی مانند آنفولانزای فوق حاد پرندگان نیز که نخستین گزارش آن در کشور ما به ۱۲ سال پیش بازمی‌گردد همه از جمله موارد مهمی هستند که ضرورت اطلاع‌رسانی‌هایی از این دست را یادآور می‌شوند.
هومن جوکار، مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوز در ادامه این مراسم درباره ایده نخست این کتاب توسط استفان استروسکی از انجمن حفاظت از حیات‌وحش (Wildlife Conservation Society: WCS) صحبت کرد.
هومن جوکار مراحل شکل‌گیری این کتاب را اینطور تشریح کرد: حدود ۷ سال پیش که من در انجمن حفاظت از حیات‌وحش کار می‌کردم، پروژه‌ای در افغانستان با عنوان قرار دادن کریدور واخان تحت پوشش حفاظتی وجود داشت که البته این پروژه هنوز هم ادامه دارد. محدوده پارک ملی واخان در عین اینکه بسیار محروم است اما حیات‌وحش غنی دارد. سازمان‌های بین‌المللی مانند انجمن حفاظت از حیات‌وحش تلاش داشتند و دارند تا گونه‌های جانوری این منطقه را تحت پوشش پلنگ برفی حفاظت کنند.
وی افزود: ظرفیت‌سازی یکی از کارهایی بود که در آنزمان باید انجام می‌شد و در این وادی حتی انجام کارهای دامپزشکی توسط خود افغان‌ها نیز جزو برنامه بود. در آن برهه کتابی تحت عنوان راهنمای صحرایی بیماری‌های حیات‌وحش در افغانستان در دست تهیه بود که چهارچوب این کتاب نیز توسط استروسکی تعیین شده بود. ایشان با کمک تعدادی از دانشجویان افغانی توانستند کتابی بسیار جالب را تهیه و تدوین کنند که البته هم‌اکنون هم یکی از منابع معتبر در نوع خود محسوب می‌شود. هدف این کتاب این بود که حتی غیرمتخصصین نیز بتوانند اطلاعات اولیه‌ای را که درباره بیماری‌های حیات‌وحش ضروری است، کسب کنند. این کتاب در سال ۹۳ چاپ شد و من هم تاحدودی در توصیف تصاویر کتاب مشارکت کردم. با ورود من به سازمان حفاظت محیط‌زیست صحبت‌هایی در این زمینه صورت گرفت که چنین کتابی برای ایران هم تدوین شود. بعدها ایمان معماریان یکی از دامپزشکان باتجربه کشورمان با پیشنهاد استروسکی این مسوولیت ا را برعهده گرفت.
در ادامه سخنرانی‌های این برنامه محمدمهدی دهقان، عضو انجمن جراحی دامپزشکی ایران و استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران گفت: به دلیل کمبود منابع در این زمینه، هرگونه نوشتار پخته و ارزشمند از این دست می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
در ادامه نویسنده این کتاب ضمن اشاره به دغدغه‌های جدی در این زمینه افزود: یک دلیل مهم خروج این کتاب از دایره صرفا تخصصی دامپزشکی این است که اهمیت شناخت بیماری‌ها برای حفاظت از حیات‌وحش ما را به آن سمت برده که مرزبندی‌ها را بشکنیم.
ایمان معماریان گفت: در ابتدای تالیف این کتاب، اهمیت تلفات ناشی از بیماری‌ها در حیات‌وحش حتی برای خود ما نیز به خوبی مشخص نبود و متاسفانه هنوز هم کم و بیش همینطور است چرا که ما اغلب تنها در زمان بیماری‌های پرتلفات کمی تکاپو از خودمان نشان می‌دهیم و بعد از آن باز هم اهمیت مساله کم‌رنگ‌تر می‌شود. در کل دنیا علم دامپزشکی حیات‌وحش یک علم نوین است که به تازگی هم وارد عرصه حفاظت شده اما در مورد کشور ما و شاید هر جای دیگر از دنیا یکسری دلایل پشت این مساله کمبود دامپزشکان متخصص حیات‌وحش است. به عنوان مثال دامپزشکی حیات‌وحش در کشور ما بیش‌تر به صورت داوطلبانه است و البته کسب درآمد چندانی را هم نمی‌توان از این رشته انتظار داشت. در کنار همه این مسایل، احتمال آسیب‌دیدگی و مشکلات متعاقب آن هم قابل‌نادیده گرفتن نیست.
وی افزود: یکی دیگر از مشکلات دامپزشکان در کشور ما این است که تازه بعد از ورود به دانشگاه مجبور می‌شوند که به رشته‌شان علاقمند شوند در حالی که در بسیاری از کشورها اینطور نیست. با وجود همه این‌ها، فقدان اطلاعات زیربنایی در زمینه شناسایی امراض رایج حیات‌وحش در ایران و در عین حال عدم آگاهی طیف وسیعی از کارشناسان با نحوه صحیح مراقبت‌های بالینی حیوانات بیمار و آسیب‌دیده، ما را بر آن داشت که این دغدغه مهم را جدی بگیریم و کتابی را به رشته تحریر در آوریم که صرفا برای دامپزشکان نباشد بلکه حتی کارشناسان محیط‌زیست و محیط‌بانان هم بتوانند از آن استفاده کنند.
وی یاداور شد: به واقع این کتاب حاصل بحث‌ها و گفت‌و گوهای متعدد کارشناسانه با استفان استروسکی، هومن جوکار (مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی) و جمعی از کارشناسان موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان از جمله خانم سپیده کاشانی است. خواننده در این کتاب نه‌تنها با گونه‌های مختلف حیات‌وحش و بیماری‌های شایع در میان آنها آشنا خواهد شد بلکه در ضمن اطلاعاتی را هم در زمینه عوامل تاثیرگذار، نحوه نمونه‌برداری صحیح از حیوانات بیمار و آلوده، چگونگی ایمن ماندن از بیماری‌ها و اهمیت هر بیماری در هر حیوان و هر منطقه کسب خواهد کرد. کتاب مصور آموزشی حاضر با مخاطب قرار دادن یک طیف وسیع از دامپزشک و کارشناس محیط‌زیست گرفته تا حتی عامه مردم، تلاش کرده تا مسوولیت‌پذیری و تعهد هرچه بیش‌تر را در برابر حیوانات و بالاخص بیماری‌های آنها یادآور شود.
در خاتمه مراسم، از نخستین کتاب بیماری‌های حیات‌وحش ایران رونمایی شد.
