خبرگزاری مهر، یادداشت مهمان، سیدجلال ملکی: اماکن تجمعی همواره از پتانسیل بالایی برای حادثه ساز شدن برخوردار هستند. هرچه جمعیت حاضر در محل بیشتر و یا سن افراد کمتر باشد ریسک خطر و احتمال صدمات جانی بیشتر است.
اماکن آموزشی بویژه مدارس و مهدهای کودک از جمله نقاطی هستند که همواره در معرض خطرات مختلف هستند. کودکان و اطفال به تنهایی از عهده تامین ایمنی خود برنمی آیند و این مهم، وظیفه مسئولان و مدیران مجموعه است که با اتخاذ تدابیر خاص، محلی ایمن و عاری از خطر را برای آنان فراهم کرده و زمینه رشد و پرورش آینده سازان مملکت را فراهم کنند.
در چنین وضعیتی، هم خاطر والدین و هم وجدان مسئولان در قبال انجام صحیح وظایف آسوده است.
مدیران و متولیان هر مجموعه ای از جمله مدارس باید بدانند که مسئولیت هر حادثه و اتفاقی که در آن محل رخ دهد با آنان بوده و باید پاسخگو باشند و قطعاً این نکته را نیز می دانند که همیشه پیشگیری بهتر و موثرتر از درمان است. در این مقال قصد داریم که بیشتر در باب نکات ایمنی در مدارس صحبت کنیم. ایمنی در مدارس را به می توان به چهار بخش تقسیم کرد:
الف) ایمنی در ساختمان؛
- مصالح بکار رفته در ساختمان مدارس باید از انواع مقاوم در برابر شعله و حرارت باشد.
- تمام طبقات باید دارای راه پله ها و مسیرهای خروجی متناسب با حاضرین باشد. به گونه ای که امکان تخلیه اضطراری همه حاضران در زمان کوتاه میسر باشد.
- بخش های پرخطری مانند موتورخانه، آزمایشگاه، آشپزخانه، کارگاه، انبار و... باید از بخش های آموزشی مجزا بوده ودرصورت امکان درخارج از ساختمان اصلی باشد.
- مصالح بکار رفته در نازک کاری باید از انواع غیرقابل اشتعال (مانند گچ یا کاشی) باشد و از بکار بردن مصالح قابل اشتعال مانند تخته و موکت خودداری شود.
- طبقه بندی دانش آموزان در مدارس باید به گونه ای باشد که مقاطع کلاس اول و دوم در طبقه همکف بوده و سایر مقاطع در طبقات بالاتر حاضر شوند.
- از برگزاری کلاس در طبقات منفی خودداری کنید.
- سالن های همایش و نمازخانه ها باید دارای چندین درب خروجی بوده و در طول مراسم همواره باز باشند.
- تمام پله ها دارای نرده کناری باشد. این نرده ها حتماً باید به صورت عمودی بوده که کودکان نتوانند از آن بالا بروند و از نصب نرده های افقی خودداری شود.
- لبه پله ها با تکه ای لاستیک پوشانده شود که مانع لیز خوردن کودکان شود.
- تمام پنجره ها و نورگیرها باید دارای نرده های فلزی با قابلیت باز شدن در زمان اضطرار را داشته باشد.
- از نگهداری هرگونه ضایعات بویژه مواد قابل اشتعال در راهروها و زیرپله ها خودداری شود.
- هیچ گونه چاه و گودالی در محوطه مدارس نباید وجود داشته باشد و درصورت بودن، حتماً اطراف آن را کاملاً محصور نمایند.
ب) ایمنی در تاسیسات و وسایل گرمایشی؛
۱. درب های اتاق تاسیسات از نوع فلزی و مقاوم بوده و دو سوم بالایی آن بسته و یک سوم پایینی به صورت مشبک و برای ورود هوا باز باشد.
۲. بهتر است اتاق تاسیسات و موتورخانه در بخشی از حیاط و دور از کلاس های آموزشی و سالن اجتماعات باشد.
۳. درصورت نیاز به مایعات قابل اشتعال، باید آن ها را در مخزنی فلزی و مخصوص که عایق کاری شده و مدفون در زمین و دور از ساختمان اصلی نگهداری کرد.
۴. از نگهداری ضایعات و مواد قابل اشتعال در قسمت تاسیسات خودداری شود.
۵. برای گرم کردن کلاس ها از وسایل گرمایشی بدون شعله استاندارد مانند شوفاژ استفاده شده و هرگز از وسایل شعله دار و برقی استفاده نشود.
۶. درصورت استفاده از وسایل گرمایشی شعله دار مانند بخاری های نفتی، گازوئیلی و ذغالی، حتماً پیش از آغاز فعالیت کلاس ها و زمانی که بخاری ها خاموش و سرد هستند مخازن آن ها پر شود.
۷. بخاری ها در محلی مناسب و دور از محل نشستن کودکان و درب خروجی نصب شود.
۹. بخاری ها از هرنوعی که هستند باید استاندارد و کاملاً سالم بوده و حتماً دارای دودکش های مناسب و در انتها کلاهک H باشند.
۱۰. بخاری ها و موتورخانه توسط افراد متخصص به صورت دوره ای بازدید شوند.
۱۱. از گرفتن انشعاب از لوله های گاز و سیم های برق خودداری شود.
۱۲. سیم کشی های برق باید از نوع توکار بوده و واگر از نوع روکار است داخل حفاظ های پلاستیکی یا فلزی محفوظ باشند.
۱۳. در تمام مسیرهای برقی فیوزهای متناسب با آمپر برق مصرفی و از نوع اتوماتیک و حساس وجود داشته باشد.
۱۴. تمام کلیدها و پریزها دارای درپوش مناسب بوده و اتصالات برقی کاملاً عایق بندی باشد.
ج) ایمنی مربوط به مهدکودک؛
بعضی از مدارس و همچنین ادارات، دارای بخشی برای نگهداری کودکان پرسنل هستند. دانستن و اجرای این اصول کمک زیادی به جلوگیری از بروز حوادث در این نقاط می کند. البته فراگیری این اصول مربوط به تمام اماکنی است که در آن خردسالان حضور دارند مانند مهد کودک ها. بخشی از این اصول را تقدیم می کنیم:
- در محل بازی آنان کفپوش نرم پلاستیکی نصب شود.
- هیچگونه وسیله برقی و گرمایشی شعله دار در محل نباشد.
- حتماً فرد یا افرادی تحت عنوان مربی در محل حضور دائم داشته باشند.
- از دراختیار قرار دادن وسایل تیز و برنده و شکسته خودداری کنید.
- اسباب بازی هایی که دارای باتری، سیم برق، نخ و طناب و... هستند خطرناک بوده و می تواند حادثه ساز شود.
- بهترین مکان برای مهدکودک، مکانی خارج از ساختمان اصلی و درغیر اینصورت در طبقه همکف و نزدیکی مربیان باشد.
- قطعات ریز و گرد که احتمال بعلیده شدن آنان توسط کودکان وجود دارد در دسترس نباشد.
ج) تجهیزات آتش نشانی؛
۱. وجود تجهیزات آتش نشانی سالم و آماده به کار نیز از عوامل مهم تامین ایمنی در این اماکن است.
۲. در تمام بخش ها و طبقات مدارس باید به تعداد لازم و کافی واز انواع مختلف خاموش کننده های دستی وجود داشته و تمام پرسنل آن مجموعه باید به کار این وسایل آشنایی داشته باشند.
۳. در همه طبقات شیلنگ آب تحت فشار وجود داشته باشد.
۴. بهتر است در مدارس، به ویژه مدارس بزرگ سیستم اعلام اتوماتیک فعال موجود باشد.
۵. دقت شود که پس از پایان ساعت کار مدارس، تمام وسایل گرمایشی و برقی اضافه خاموش شود.
*سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران هر سال با هماهنگی اداره آموزش و پرورش، پیش از بازگشایی مدارس بازدیدهایی را از تمام مدارس شهر تهران به ویژه قسمت تاسیسات آن ها انجام داده و توصیه های ایمنی لازم را ارائه می دهد.
مسئولان محترم مدارس نیز با دقت نظر و بررسی کامل محیط پیرامون مدارس، موارد ناایمنی مانند چاله، گودال، آسفالت شکسته و... را به نواحی شهرداری اطلاع داده که به سرعت نسبت به رفع آن ها اقدام شود. ضمن اینکه در طول سال تحصیلی نیز کارشناسان این سازمان با مراجعه به مدارس نسبت به ارائه آموزش اصول ایمنی لازم به دانش آموزان در مقاطع مختلف اقدام می کنند.
در سال های اخیر، با حساسیت بیشتری به ایمنی اماکن آموزشی پرداخته می شود و این مسئله حاکی از آن است که مدیران این حوزه، اهمیت ایمنی را در مدارس به درستی درک کرده و در صدد اجرایی نمودن آن هستند. امید که این دیدگاه به تمام مدیران و مسئولان در سراسر کشور، به ویژه در شهرها و روستاهای دورافتاده نیز تسری یافته و شاهد تامین و تعمیم ایمنی برای تمام دانش آموزان کشور که آینده سازان این مرز و بوم هستند باشیم.
سخنگوی سازمان آتش نشانی شهرداری تهران
