اینها جملههای آشنایی است که این روزها اغلب در رسانهها شنیده میشود و کارشناسان و فعالان این حوزه را به بحث و بررسی و ارائه نظرات کارشناسی مختلف در مورد علل آنها میکشاند اما وجه مشترک همه این اخبار یک چیز است؛ هوا!
هوای پاک واژهای است که ما را با خود به خاطرات میبرد، خاطره آن روزگارانی که وقتی پنجره اتاقمان را باز میکردیم، آسمان را آبی آبی میدیدیم، آنگاه که چشمانمان را میبستیم، با تمام وجود هوا را به ریهها و وجودمان میکشاندیم، آنقدر عمیق نفس میکشیدیم که گویی تکتک سلولهای بدنمان از هوای پاک صبحگاهی تازه و پرانرژی میشود و بعد که چشمانمان را باز میکردیم از دیدن طراوت و تازگی صبح تازه و آواز پرندگان لذت میبردیم.
آری، آن روزها اینگونه بود اما این روزها نفس عمیق کشیدن در فضای بیرون تنها رویایی محال است. سالها است فراموش کردهایم هوای تازه و پاک به معنای واقعی چیست و نفس کشیدن در آن چه صفایی دارد، سالها است که در بیشتر روزهای سال، حتی هنگام صبح نیز از باز کردن پنجره اتاقمان میترسیم و از پشت پنجره بسته با دیدن هوای گرفته و آلوده حسرت میخوریم.
خداوند، آفرینش انسان را به گونهای قرار داده که برای زیستن، به همه آفریدهها نیاز دارد از جمله این آفریدهها، هوای پاک و نیاز انسان به آن است تا بدین وسیله به حیات خود ادامه دهد زیادهخواهیهای انسان همیشه برای او دردسرساز بوده و سبب شده تا نه تنها از این نعمتها استفاده درستی نکند، بلکه با دست خود به آلوده کردن محیط زیست و از بین بردن این منابعطبیعی بپردازد و تیشه به ریشه خود و آیندگان بزند، آیندگانی که میراثدار مشکلات نسل فعلی خواهند بود.
یکی از اساسیترین نیازهای انسان هوا است؛ هوایی که زیستن بدون آن امکان ندارد و در اهمیت آن همین بس که آدمی میتواند بدون غذا چند روز یا چند هفته زندگی کند ولی بدون هوا چند دقیقه بیشتر زنده نمیماند. استفاده از هوای پاک و سالم، از جمله حقوق طبیعی انسانها است. آلودگی هوا هدیه انقلاب صنعتی، آلودگی هوا یعنی حضور یک، چند و یا مخلوطی از آلودهکنندههای مختلف در هوای آزاد، به اندازهای است که برای انسان مضر بوده و یا موجب زیان رساندن به حیوانات، گیاهان و اموال شود. این پدیده در مناطق شهری، یکی از رهآوردهای انقلاب صنعتی است که از سیصد سال قبل شروع و با توسعه صنعتی و زیاد شدن شهرها بر میزان و شدت آن روز به روز افزوده میشود.
تکیه اساسی به منابع انرژی فسیلی از قبیل ذغال، نفت، گاز و در نهایت آزاد شدن مواد ناشی از احتراق این مواد، فرآوردههای مضر و زیانبخشی را به همراه میآورد که حیات موجودات زنده به ویژه انسانها را تهدید میکند، تهدیدی که از نخستین دهههای قرن بیستم، مورد توجه قرار گرفت و تحقیقات و برنامههای علمی برای کنترل آلایندهها توسط کشورهای صنعتی صورت گرفت اما متاسفانه در اکثر قریب به اتفاق کشورهای در حال رشد این مسئله آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته و وضعیت آلودگی هوا در شهرهای بزرگ رو به وخامت میگذارد که بسیاری از شهرهای کشورمان نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
برای داشتن هوای پاک و سالم اگر اقدامات جدی صورت نگیرد و روند فعلی تداوم داشته باشد به زودی شاهد نابودی لایه ازن بوده و با از بین رفتن آن، نابودی محیط زیست خواهیم بود. از حمل و نقل عمومی تا گسترش فضای سبز مرهمی بر درد هوای آلوده از مهمترین راهکارهای برخورداری از هوای پاک و سالم میتوان به فرهنگسازی برای استقبال عمومی شهروندان به استفاده مطلوب از وسایل نقلیه عمومی به جای تکسرنشینی، کاهش هزینههای حمل و نقل عمومی، ترویج فرهنگ گازسوز کردن خودروها اعم از شخصی، تاکسی و اتوبوسها و حمایت یارانهای دولت از این طرح، حفظ توسعه فضاهای سبز شهری، نصب دستگاههای تصفیه هوا در واحدهای صنعتی، جلوگیری از فعالیت واحدهای صنعتی مخرب برای محیط زیست، مدیریت و مقابله جدی با تخریب عوارض طبیعی اطراف شهر و ساخت و سازهای غیرقانونی اشاره کرد.
از ناراحتیهای قلبی تا آلرژی چشمی ارمغان آلودگی هوا ساکنان شهرهای بزرگ به علت آلوده بودن هوا، اغلب به ناراحتیهای دستگاه تنفسی، قلبی، چشمی، آلرژی یا آسم مبتلا هستند، عفونت قسمتهای فوقانی دستگاه تنفس، برونشیت و التهاب ریوی، به دلیل وجود ذرات معلق در هوا است. آلودگی هوا احتمال ابتلا به سرطان را افزایش میدهد و ضریب هوشی کودکان را پایین میآورد. سر درد، ضعف، سرگیجه، تهوع، اختلال در انتقال اکسیژن به بافتهای بدن، ضربان شدید قلب، سکته قلبی و کاهش ظرفیت ششی، از دیگر اثرات آلودگی هوا بر سلامت است.
مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا، چهار برابر مرگ و میر ناشی از ایدز است. بیماریهای ناشی از آلودگی هوا، چهارمین رتبه مرگ و میر را به خود اختصاص داده است. ۲۹ دی ماه روز هوای پاک، روزی به احترام نفس به طور کلی در دنیا به منظور جلب توجه مردم به موضوعات مربوط به حفظ محیط زیست و تامین زندگی سالم در راستای نیل به اهداف توسعه پایدار، روزهای نمادین خاصی مرتبط با حفظ محیط زیست تعیین میشود که از جمله آنها روز جهانی محیط زیست، روز زمین پاک، روز هوای پاک و غیره است. در ایران نیز بحران آلودگی هوا در تهران و شش شهر آلوده آن شامل تبریز، مشهد، اراک، اصفهان، شیراز و اهواز، مسئولان ستاد اجرایی کاهش آلودگی هوا را بر این داشت تا به منظور ایجاد حساسیت در بین اقشار مختلف جامعه، از سال ۱۳۷۴ روز ۲۹ دی ماه را به عنوان روز ملی هوای پاک اعلام کند.
به گزارش ایسنا، قدمت روز هوای پاک در ایران از کشورهای فرانسه و ایتالیا بیشتر است. هدف از اعلام روز ملی هوای پاک ایجاد حساسیت در بین اقشار مختلف جامعه بوده است و از آنجا که کلید اصلی کاهش آلودگی هوا، مشارکت مردمی و افزایش هماهنگی بین بخشی است. این روز میتواند عامل مهمی در ایجاد این مشارکت و هماهنگی بین بخشی باشد. نقطه اشتراک همه ما انسانها این است که آسمان ما یکسان است و همه از اکسیژن همین هوا استفاده میکنیم، پس باید دست در دست هم به پاک و تمیز بودن هوا کمک کنیم، زیرا این به ضرر همه ماست که آسمان پاک با دود ماشینهای ما یا با دود کارخانهها و با بی احتیاطی و بیتوجهی خود ما اینطور آلوده شده است.
انتهای پیام