برخی قضات با انتخاب مناسب‌ترین مجازات جایگزین، مجرم را به سوی «اجتماعی شدن» سوق می‌دهند. یک نمونه از حکم‌های جالبی که چندی پیش صادر شده مربوط به پرونده محکومیت جوان بیکاری است که به جرم خیانت در امانت دستگیر و پای میز محاکمه حاضر شد. قاضی پرونده« نادر اقتصاد» در این گفت‌وگو توضیح می‌دهد به جای زندان چه مجازاتی برای این مجرم درنظر گرفته است.

• جوان خاطی به‌خاطر چه جرمی پای میز محاکمه آمد؟

این پرونده در نگاه اول مضحک به‌نظر می‌رسد، اما بسیار پیچیده و متاثر‌کننده است. جوانی که محاکمه‌اش کردم، برای نخستین بار پایش به محاکم قضایی باز شده بود. شاکی، دوست چندین و چندساله او و البته پولدار بود. ماجرا از این قرار است که شاکی این پرونده، قبل از سفر چندروزه به خارج از کشور تصمیم می‌گیرد خودروی آخرین سیستم خود را در اختیار دوستش قرار دهد تا با خیال آسوده‌تری به مسافرت برود. او قبل از پرواز، خودروی خود را در پارکینگ خانه رفقیش پارک می‌کند و از دوستش می‌خواهد مراقب آن باشد. بعد از پایان این سفر 4روزه، مرد ثروتمند برای تحویل خودرو به منزل دوستش مراجعه می‌کند. خودرو را در سلامت کامل تحویل می‌گیرد و از پارکینگ خارج می‌شود. صاحب خودرو در مسیر یک آن چشمش به صفحه کیلومتر می‌افتد و متوجه می‌شود در این مدت کم خودروی لوکسش بیش از هزار کیلومتر کار کرده است.بدین‌ترتیب در پی شکایت صاحب خودرو از دوست خائنش، متهم به دادگاه احضار شد.

• متهم، اتهامش را پذیرفت؟

بله! شواهد و قراینی در این پرونده به چشم می‌خورد که نشان می‌داد متهم در این مدت با خودروی لوکس دوستش اقدام به مسافرکشی کرده است!

• چرا!؟

متأسفانه مجرم این پرونده جوان بیکاری بود که به گفته خودش«به‌خاطر جیب‌خالی» مجبور شده با خودرو مسافرکشی کند.

• از نگاه قضایی، عنوان این جرم چیست؟

خیانت در امانت.

• مجازاتش چیست؟

2سال حبس!

• متهم را چگونه مجازات کردید؟

بعد از جلب رضایت شاکی، برای متهم 2سال حبس نوشتم و 3سال آن را در حالت تعلیق قرار دادم تا جوان خاطی برود مجازات جایگزینی که برای او درنظر گرفته‌ام مو به مو انجام دهد. متهم را موظف کردم با انتخاب خود از سازمان فنی و حرفه‌ای گواهی معتبر یکی از حرفه‌های نجاری، کابینت‌سازی‌، برق و یارانه کسب کند. در واقع مجرم باید یکی از این پیشه‌ها را در این 3 سال فراگیرد. زمانی مجازات جایگزین حبس این مجرم تمام می‌شود که بعد از کسب یکی از این مهارت‌ها، 3ماه مشغول به کاری باشد که گواهی مهارتش را در دوره مجازات در سازمان فنی و حرفه‌ای کسب کرده است.

• چرا این مجازات را درنظر گرفتید؟

مجرم هیچ پیشه و حرفه‌ای بلد نبود. مجازاتش کردم که برود یکی از آن 4پیشه را یاد بگیرد؛ حرفه‌هایی که در بازار کار، فرصت اشتغال بیشتری دارد. اگر این جوان بیکار نبود هیچ‌گاه چنین جرمی مرتکب نمی‌شد. بیکاری «علت» و جرم خیانت در امانت «معلول» این پرونده قضایی بود. سعی کردم با ریشه‌کنی علت، از جرم پیشگیری کنم.