به استناد نتایج نظرسنجیهایی که مرکز افکارسنجی ایران (ایسپا) در اختیار همشهری گذاشته، همچنین باید گفت مردم همچنان بیشترین خبرهای خود را از صدا و سیما دریافت میکنند. یکی از این نظرسنجیها در بهمن95 بهصورت ملی، به شیوه تلفنی و با حجم نمونه 1500نفر انجام شده است. نظرسنجی مرتبط دیگری هم در دهه سوم دیماه95 در شهر تهران، بهشیوه حضوری با حجم نمونه 1200نفر و با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شده است.
- شبکههای اجتماعی جلوتر از ماهوارهها
نتایج نظرسنجی بهمنماه نشان میدهد منبع اصلی کسب اطلاعات مردم ایران کماکان صدا و سیماست. براساس این نظرسنجی حدود 64درصد پاسخگویان اعلام کردهاند اخبار روز جامعه را بیشتر از این طریق دنبال میکنند. حدود 16درصد مردم هم گفتهاند اخبار روز جامعه را بیشتر از طریق شبکههای اجتماعی دنبال میکنند. درحالیکه شبکههای ماهوارهای با 6درصد، سایتهای خبری با 5.7 و روزنامهها با 2درصد در ردههای بعدی هستند. 3درصد پاسخگویان نیز اعلام کردهاند که اخبار روز جامعه را از خانواده و آشنایان خود دریافت میکنند.
اما نتایج نظرسنجی انجام شده در دیماه نشان میدهد میزان رجوع به صدا و سیما بهعنوان منبع اصلی کسب اخبار در شهر تهران 56درصد است.بر این اساس 16.3درصد شبکههای اجتماعی، 9.6درصد سایتهای خبری، 7.5درصد شبکههای ماهوارهای، 2.5درصد روزنامهها و 3.5درصد دوستان و آشنایان را بهعنوان مهمترین منبع کسب اخبار خود اعلام کردهاند.
- افزایش جزئی، کاهش کلی
مقایسه نتایج این نظرسنجی با نظرسنجیهای گذشته نشان میدهد میزان رجوع به صدا و سیما برای کسب اخبار، اندکی افزایش داشته است. بهعنوان مثال در بهمنماه سال94 حدود 50درصد مردم تهران اعلام کرده بودند بیشتر اخبار روز جامعه را از صدا و سیما دنبال میکنند که در فاصله بهمن 94تا دی 95میزان رجوع به صدا و سیما بهعنوان منبع کسب اخبار 6درصد رشد داشته است.
نمودار فوق روند میزان رجوع مردم شهر تهران به صدا و سیما، اینترنت (سایتهای خبری و شبکههای اجتماعی) و شبکههای ماهوارهای بهعنوان منبع کسب اخبار روز جامعه را در یک دهه اخیر براساس نظرسنجیهای ایسپا نشان میدهد. البته همین نمودار نشان میدهد در مجموع میزان استفاده از صدا و سیما برای کسب خبر طی 12سال، 17درصد کاهش داشته است؛ یعنی بهطور میانگین هر سال 1.4درصد. در برابر، میزان استفاده از شبکههای اجتماعی در حالی در سال1383 در کشور نزدیک صفر بوده است که حالا بیش از 25درصد مردم اخبارشان را از این مسیر دریافت میکنند.
نکته جالبتر اینکه استفاده از ماهوارهها که در سال 88تبدیل به منبع 22درصد مردم برای کسب خبر شده بودند، حالا به 7.5درصد رسیده است.
براساس این نمودار کم اقبالترین سال صدا و سیما برای مردم، سال 89و میزان 40درصد استفاده بوده است؛عددی که حالا و در سال 95با رشد قابل توجهی به نزدیک 56درصد رسیده است.
- زنگ خطر برای روزنامهها
کلیات آنچه در نتایج این نظرسنجی دیده میشود، شگفتانگیز نیست.به این معنی که تنفس در فضای عمومی جامعه این تصویر را به ما میدهد که دیگر نه تلویزیون آن کارکرد قدیمی را دارد و نه ماهوارهها. این گزارش البته میتوانست با تفکیک رادیو از تلویزیون و جدا کردن اینترنت از شبکههای اجتماعی دقیقتر هم باشد اما نکته مهم آن رقم پایین استفاده از مطبوعات در کشور ماست.
گفته شده که روزنامهها با 2.5 درصد کل جامعه آماری، حتی بعد از «گروه آشنایان» قرار دارند.کاهش میزان مراجعه به رسانهای مانند تلویزیون هر چند در ایران دلایل پیچیده و قابل بحثی دارد، با این حال این اتفاق تقریبا در همه دنیا مشترک است.اما درباره روزنامه باید بیشتر نگران باشیم.کاهش مراجعه مردم به مطبوعات، زنگ خطر کمتر شدن همین میزان کم آمار مطالعه هم هست.
حتما دیدهاید تصاویری از فضاهای عمومی مانند مترو در کشورهایی پیشرفتهتر که خیلیها را سرگرم روزنامه خواندن نشان میدهد. فوریترین پیشنهادی که میتوانم به مطبوعاتیها داشته باشم سوار شدن بر اسب همین شبکههای اجتماعی است.حالا که شبکههای اجتماعی با چنین سرعتی پیشرفت میکنند، روا نیست روزنامههای ما تا این اندازه به استفاده از این بستر بیتوجه باشند.در میان انبوه کانالهای تلگرامی و بقیه شبکههای اجتماعی، روزنامهها باید جای پایشان را محکمتر کنند.
8835450