گوناگون 14:57 - 28 اسفند 1396
دلشاد تهرانی:
کامل پنداری و خود برتربینی در هر شکل آن ویران کننده‌ی انسانیت انسان و به تباهی بَرَنده‌ی اوست، چنان که در آموزه های امام علی(ع) آمده است: هیچ چیز مانند خودشیفتگی به خوبی ها زیان نمی‌رساند.

بهتر دانستن خود از دیگران، بدترین بیماریِ آدمی است

به گزارش خبرنگار مهر، مصطفی دلشاد تهرانی، استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که بدترین بیماری روحی انسان چیست، گفت: از جمله‌ی مهلک ترین بیماری های روحی بشر، کامل پنداری خویش و بهتر دانستن خود از دیگران است. این بیماری به طور غالب در بستر خودشیفتگی شکل می گیرد و رشد می کند و تباهی ها به بار می آورد. در نظر چنین انسان هایی، آن چه از ایشان صادر می شود و هر کار و رفتار، بهترین و زیباترین و خالی از نادرستی و کاستی است.

وی افزود: به تعبیر قرآن کریم در آیه‌ی ۸ سوره‌ی فاطر «أَفَمَن زُیِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ فَرَآهُ حَسَنًا: آیا کسی که کردار بدش در نظرش آراسته شد و آن را نیکو دید [همانند کسی است که چنین نیست؟]

دلشاد در ادامه سخنانش اظهارداشت: این بیماری، همان است که عزازیل را به ابلیس بَدَل کرد و او را با همه‌ی پیشینه‌ی عبادتش در جایگاهِ طرد و لعن الهی نشاند و به شیطنت دائمی و محرومیت ابدی گرفتار ساخت. ابلیس از سرِ اَنانیت، خود را از آدم بهتر خواند و تکبّر ورزید و به تباهی رفت. در آیات ۱۲ و ۱۳ سوره‌ی اعراف آمده است: «قَالَ أَنَا خَیرٌ مِنهُ خَلَقتَنِی مِن نَارٍ وَ خَلَقتَهُ مِن طِینٍ . قَالَ فَاهبِط مِنهَا فَمَا یَکُونُ لَکَ أَن تَتَکَبَّرَ فِیهَا فَاخرُج إنَّکَ مِنَ الصَّاغِرِینَ: من از او بهترم. مرا از آتشی آفریدی و او را از گِل آفریدی. فرمود: از آن [مقام] فرو شو، تو را نرسد که در آن [جایگاه] تکبّر نمایی. پس بیرون شو که تو از خوارشدگانی.

این محقق و نویسنده کشورمان بیان کرد: همچنین در آیات ۷۷ و ۷۸ سوره‌ی ص آمده است: « قَالَ فَاخرُج مِنهَا فَإِنَّکَ رَجِیمٌ وَ إِنَّ عَلَیکَ لَعنَتِی إِلَی یَومِ الدِّینِ: گفت: پس، از آن [مقام] بیرون شو که تو رانده ای و تا روز جزا دور باد از رحمت من بر تو باد .

 وی با تأکید بر اینکه همه‌ی تلاش ابلیس بر آن است که آدمیان را به بیماری خود مبتلا سازد و در جایگاه اَنانیت، کامل پنداریِ خویش، تکبّر و گردنفرازی و گردنکشی قرار دهد و تباه سازد، گفت: چنان که امیرمؤمنان علی(ع) در خطبه‌ی قاصعه بدان اشاره کرده است: «فَاحذَرُوا عِبَادَ اللهِ أَن یُعدِیَکُم بِدَائِهِ ، وَ أَن یُجلَبَ بِخَیلِهِ وَ رَجِلِه: پس بندگان خدا ! بپرهیزید از این که شیطان شما را به بیماری خود مبتلا گرداند و با بانگِ خویش برانگیزانَد و سوارگان و پیادگان خود را بر سرِ شما کشانَد .

وی تصریح کرد: کامل پنداری و خود برتربینی در هر شکل آن ویران کننده‌ی انسانیت انسان و به تباهی بَرَنده‌ی اوست، چنان که در آموزه های امام علی(ع) آمده است :«مَا أَضَرَّ المَحَاسِنَ کَالعُجبِ» هیچ چیز مانند خودشیفتگی به خوبی ها زیان نمی رساند .«العُجبُ هَلَاکٌ: خودشیفتگی مایه‌ی هلاکت است.» من از نژاد برترم، گوهر من والاتر است، من نجات یافته و بهشتی ام، دانشی چون دانش من نیست، من عقل کل ام؛ و هر نوع دیگری از کامل پنداری و خود برتربینی دامی است پهن شده از سوی شیطان و فرصتی نیک برای آن سرکرده‌ی سپاهیان جهل تا آدمی را در دام خود گیرد و همسان خویش سازد و به نابودی کشانَد.

این نهج البلاغه پژوه گفت: امام علی (ع) در عهدنامه‌ی مالک اشتر در این باره چنین هشدار داده است: «إِیَّاکَ وَ الإِعجَابَ بِنَفسِکَ، وَ الثِّقَةَ بِمَا یُعجِبُکَ مِنهَا، وَ حُبَّ الإِطرَاءِ؛ فَإِنَّ ذلِکَ مِن أَوثَقِ فُرَصِ الشَّیطَانِ فِی نَفسِهِ لِیَمحَقَ مَا یَکُونُ مِن إِحسَانِ المُحسِنِینَ.» تو را سخت پرهیز می دهم از خود شیفتگی و اطمینان کردن به چیزی که به خود شیفتگی ات وا می دارد و از دوست داشتن چرب زبانی و ستایش، زیرا چنان حالتی از استوارترین فرصت های شیطان در درون خودش است، برای این که هر کار نیکی را که نیکوکار کرده است از میان بردارد .

وی با اشاره به اینکه خود شیفتگی، کامل پنداریِ خویش و بهتر دانستن خود از دیگران، نشانه‌ی عقل و کمال نیست، بلکه ظهور آشکار نابخردی و حماقت آدمی است، گفت: چنان که در هشدارهای امیرمؤمنان علی(ع) آمده است :« العُجبُ عُنوَانُ الحِمَاقَةِ : خود شیفتگی نشانه‌ی حماقت است.»

این محقق در ادامه سخنانش گفت: ملای روم گوید: ای متکبّر در جان و روح! ای گردن فراز! بدان که هیچ بیماری و دردی بدتر از کامل پنداشتن خود نیست. در پی درمانِ این مهلک ترین بیماری برآ، و در این راه همّت کن. باید از دل و دیده‌ی آدمی چندان خون رود تا این که خویِ خود پسندی و خود شیفتگی در او زایل شود. بدان بیماریِ اصلیِ ابلیس این بود که می گفت: من از آدم بهترم! و بدان که این بیماریِ مهلک در نفس و درونِ هر یک از آدمیان هست. پس خود را از این بیماری در امان ندان و خویش را سخت بپای و کامل پنداری از وجود خویش بزدای !

علّتی بَتّر ز پندارِ کمال

نیست اندر جان تو ای ذو دَلال !

از دل و از دیده ات بس خون رود

تا ز تو این مُعجِبی بیرون رود

علّت ابلیس اَنا خیری بُده ست

وین مرض در نفسِ هر مخلوق هست


9720506
 
پربازدید ها
پر بحث ترین ها
صفحه اصلی | درباره‌ما | تماس‌با‌ما | تبلیغات | حفظ حریم شخصی

تمامی اخبار بطور خودکار از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شود و این سایت مسئولیتی در قبال محتوای اخبار ندارد

کلیه خدمات ارائه شده در این سایت دارای مجوز های لازم از مراجع مربوطه و تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد.

کلیه حقوق محفوظ است