شهر بندری کاله در شمال فرانسه، به‌خاطر اتصال قاره اروپا به خاک انگلیس از طریق تونل 52کیلومتری «مانش» شهرت جهانی دارد اما طی 2سال گذشته اسم این شهر بیشتر به‌خاطر اردوگاه پناهجویانش بر سر زبان‌ها بوده است؛ اردوگاهی غیررسمی، ساخته شده از چادرها و سکونتگاه‌های موقت دست ساز با حدود 8هزار نفر جمعیت از کشورهای مختلف آسیایی و آفریقایی.

اردوگاه جنگل در نزدیکی ورودی تونل مانش قرار دارد و از 2سال پیش رفته رفته تعداد زیادی از پناهجویان به امید رفتن به انگلیس، وارد آن شده‌اند. آنها پس از آنکه با ممانعت نیروهای امنیتی روبه‌رو شدند، همانجا در نزدیکی تونل زمینگیر شده و تلاش‌های مقام‌های محلی برای انتقال آنها به دیگر نقاط فرانسه هم ناکام ماند. بحران پناهجویان سال گذشته جهان را شوکه کرد. برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم، صدها هزار نفر از کشورهای فقیر و درگیر جنگ در آسیا، خاورمیانه و آفریقا به امید امنیت و زندگی بهتر با پای پیاده راهی اروپا شدند. بیش از یک‌میلیون و 800هزار نفر در سال 2015و بیش از 300هزار نفر طی سال‌جاری وارد اروپا شده‌اند.

هفته‌ها مذاکره میان مقام‌های فرانسه و انگلیس در نهایت به برچیدن اردوگاه معروف شهر بندری کاله منجر شد. طبق توافق، حدود هزار و 300نفر ساکن اردوگاه جنگل که زیر 18سال سن دارند و بدون خانواده‌ وارد کاله شده‌اند، طبق سازوکار مشخصی برای انتقال به انگلیس پذیرش می‌شوند. از آنها معاینات لازم به عمل می‌آید تا سن‌شان مشخص شود و سپس درصورت تأیید سن‌شان برای طی روند اعطای پناهندگی به انگلیس منتقل خواهند شد. باقی افراد نیز به مراکز نگهداری پناهجویان در دیگر نقاط فرانسه منتقل می‌شوند. اتباع کشورهای مختلف ازجمله افغانستان، پاکستان، ایران، عراق، سوریه، سودان، اریتره، سومالی، مصر، چاد، اتیوپی و لیبی در 2سال اخیر در اردوگاه جنگل زندگی می‌کرده‌اند.

طی روزهای اخیر، مسئولان محلی چندین کامیون چمدان و کوله میان ساکنان جنگل توزیع کردند تا خود را برای تخلیه این مکان آماده کنند. 7هزار و 500تخت در 450مرکز جدید اسکان پناهجویان آماده شده است. دولت فرانسه نیز اعلام کرده آماده است به بیش از 70درصد از این افراد پناهندگی اعطا کند تا بحران کاله برای همیشه به پایان برسد. صبح دیروز بخشی از پناهجویان جنگل از ساعت 5صبح در صف ایستادند تا زودتر این مکان را ترک کنند؛ مکانی که برای بسیاری از آنها روزهای سخت و ناخوشایندی را به‌همراه داشته است.

با این حال، برخی از پناهجویان با روشن شدن هوا ترجیح دادند از این اردوگاه فرار کنند تا شاید بتوانند از راه دیگری خود را به انگلیس برسانند. عده زیادی هم گفته‌اند اردوگاه را ترک نخواهند کرد. طبق برنامه اعلام شده، این اردوگاه که به یک حلبی‌آباد بزرگ می‌ماند، طی 3روز آینده به‌طور کامل برچیده می‌شود و آنهایی که برای خروج از آن مقاومت کنند، از سوی نیروهای پلیس دستگیر خواهند شد.

• آشوب در لسبوس

هزاران کیلومتر دورتر از کاله، جزیره لسبوس یونان در منتهی‌الیه جنوب شرق اروپا دیروز صحنه درگیری میان مهاجران و نیروهای پلیس بود. مهاجران معترض به دفتر پناهندگی اتحادیه اروپا مستقر در این جزیره حمله کردند. آنها به بلاتکلیفی خود اعتراض داشتند. گفته می‌شود بیشتر این افراد از اتباع پاکستان و بنگلادش بوده‌اند که طبق توافق انجام شده میان اتحادیه اروپا و ترکیه به‌زودی به ترکیه و سپس به کشورهای‌شان بازگردانده خواهند شد. اکنون بیش از 15هزار نفر که به‌صورت غیرقانونی و از راه دریا وارد اروپا شده‌اند، در نقاط مختلف یونان در شرایط وخیمی زندگی می‌کنند. اتحادیه اروپا تنها اتباع سوریه را آواره و پناهجو درنظر می‌گیرد و اتباع دیگر کشورها را «مهاجران اقتصادی» می‌نامد و به همین دلیل اعلام کرده به آنها اجازه سکونت در کشورهای اروپایی را نخواهد داد.

• اعتراض به قوانین سخت در سوئد

همزمان با دیگر کشورهای اروپایی، دولت سوئد نیز شرایط پذیرش پناهجویان در این کشور را تغییر داده و قوانین مهاجرتی سختی را اعمال کرده است. این کشور که مرزهای خود را به روی پناهجویان بسته، روند اخراج آنها را آغاز کرده است. سوئد سال گذشته بیش از 160هزار پناهجو پذیرفته اما اکنون اعلام کرده که دیگر نمی‌تواند پذیرای افراد بیشتر باشد؛ بنابراین اتباع کشورهایی را که کشورهای امن نامیده می‌شوند بازمی‌گرداند. دیروز عده‌ای از طرفداران حقوق بشر در استکهلم، (پایتخت)، اقدام به برپایی راهپیمایی اعتراضی علیه سیاست‌های مهاجرتی دولت کردند. سوئد‌ماه گذشته نیز توافقنامه‌ای با افغانستان امضا کرده تا افغان‌ها را به کشورشان بازگرداند.

• مجارستان، هم‌صدا علیه مهاجران

همزمان با رویدادهای دیروز، ویکتور اوربن، نخست‌وزیر مجارستان که به مناسب سالروز استقلال این کشور سخنرانی می‌کرد، در میان تشویق‌های مکرر مردم بر سیاست‌های خود مبنی بر جلوگیری از ورود پناهجویان و مهاجران تأکید کرد. او بار دیگر اعلام کرد که مخالف طرح اتحادیه اروپا برای نظام سهمیه‌بندی است و اجازه نمی‌دهد «این سازمان تعیین کند مردم مجارستان باید با چه‌کسی زندگی کنند و با چه‌کسی زندگی نکنند». او گفت ما در اروپا به‌دنبال ایجاد «ایالات متحده اروپا» نیستیم و اتحادیه اروپا هم نمی‌تواند پذیرش پناهجویان را به کشورها تحمیل کند. مجارستان از سال گذشته مرزهای خود را به روی پناهجویان بسته است.

• اردوگاه جنگل، از ابتدا تا به امروز

اردوگاه پناهجویان کاله، به‌خاطر قرار گرفتن در میان درختان این بندر، به اردوگاه «جنگل» معروف شده است. در سال 1999، نخستین بار سازمان صلیب سرخ فرانسه، مرکزی در این نقطه برای ثبت نام پناهجویان و آوارگان دایر کرد. رفته رفته اطراف این مرکز، به محلی برای زندگی افرادی که به‌صورت غیرقانونی وارد فرانسه شده بودند تبدیل شد. 3سال بعد، زمانی که نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور پیشین فرانسه، مسئولیت وزارت کشور را در دست داشت، نیروهای پلیس با حمله به این کمپ، آن را تخریب کردند. در سال 2009 بار دیگر این کمپ از سوی دولت تخریب شد. اما طی این سال‌ها سکونت 8هزار نفر در اردوگاه جنگل بی‌سابقه بوده است. مقام‌های فرانسوی اکنون می‌گویند با برچیده شدن این اردوگاه، پرونده 16ساله آن برای همیشه بسته خواهد شد.

• رؤیای انگلیسی پناهجویان

با آغاز بحران پناهجویان در اروپا، تنها کشوری که به‌طور رسمی اعلام کرد پذیرای آنهاست، آلمان بود. بسیاری از پناهجویان با عبور از آب‌های مدیترانه، از راه یونان و ایتالیا سعی کردند خود را به این کشور برسانند. با این حال، آلمان هم بعد از گذشت چند ماه، با هجوم بی‌سابقه پناهجویان، مرزهای خود را بست. در این میان بودند عده‌ای هم که به زندگی بهتر و راحت‌تر در انگلیس فکر می‌کردند و نه زندگی در کمپ‌های پناهجویان در آلمان. انگلیس طبق قانون به آوارگان حقوق ماهانه پرداخت می‌کند و این موضوع بسیاری را ترغیب می‌کرد که به هر شکل ممکن به این کشور بروند. تنها راه ارتباطی زمینی میان اروپا و جزیره بریتانیا تونل مانش بود بنابراین عده زیادی از پناهجویان راهی کاله شدند. انگلیس اما از پذیرش این افراد خودداری کرد و آنها در کاله ماندگار شدند.