خبرگزاری مهر؛ گروه مجله*: امروزه شهرها به عنوان یکی از کلیدی‌ترین بازیگران تعاملات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در عرصه بین الملل، نقش آفرینی می‌کنند که در دهه‌های اخیر اداره آن‌ها از قالب سنتی خود خارج شده و وارد فاز جدیدی از حکم‌رانی شده است.
شهرها به عنوان کانون اصلی مراودات و تعاملات اجتماعی، محور تبادلات مهم جهانی و بستری برای هم‌افزایی فرهنگ ملل به حساب می‌آیند؛ از این رو با گسترش تکنولوژی‌های نوین و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، بستری برای قرابت و هم‌افزایی میان شهرها و کلان‌شهرها فراهم شده و دهکده‌ای به وسعت کره زمین را ایجاد کرده که از آن به عنوان «جهانی شدن» در عصر کنونی یاد می‌شود.
بر همین اساس شهرداری‌ها و شوراهای شهری یا مدیریت‌های محلی که نماینده یمستقیم افکار عمومی و اراده شهروندان در هر کشوری محسوب می‌شوند، می‌توانند به عنوان بازوی دولت‌ها و حکومت‌ها در بهبود روابط دیپلماتیک با یکدیگر نقش برجسته‌ای ایفا نمایند تا ضمن کاهش تنش‌ها و تضادهای موجود، پیش برنده سیاست تقویت منافع و علایق شهری و شهروندی در جهت نیل به شهری هوشمند، ایمن، آزاد و سرشار از رفاه و نشاط باشند؛ هر چند در برخی از کشورها که سیستم مدیریت شهری آن‌ها مستقل از سیاست‌های حاکمیت است، گاه این تعامل با دولت‌ها دچار تعارض شده و تنها پیوند ملت‌ها به دور از منازعات و ملاحظات سیاسی را به همراه دارد. از این رو می توان از دیپلماسی شهری به عنوان حلقه اتصال فرهنگ ملت‌ها به دور از سیاست‌های کلان دولت‌مردان نام برد.
انعقاد پیمان خواهرخواندگی میان شهرها، تشکیل مجامعی شهرداران آسیایی و شهرداران طرفدار صلح، برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های فرهنگی-هنری از جمله مزایای ارتباط و تعامل میان مدیران شهری است که تا کنون توانسته موجبات تقریب مذاهب، ادیان، فرهنگ‌ها و منافع مشترک مالی و اقتصادی در پروژه‌های شهری را رقم بزند.
در همین راستا باید به این مهم اشاره کرد که نقش مدیران ارتباطی (شامل مدیران روابط عمومی، مدیران بازرگانی، مدیران تبلیغاتی و رسانه و …) در توسعه دیپلماسی مدرن شهری بسیار حائر اهمیت است. چرا که این عناصر در جایگاه روایتگری از شرح رویدادهای یک شهر در گستره ملی و نیز تصویرسازی از یک ملت و کشور در سطح بین المللی می‌باشند. از این رو مدیران ارتباطی می‌بایست با در پیش گرفتن سیاست دیپلماسی رسانه‌ای، تکثرگرایی و تعامل همه جانبه با سایر نهادهای ارتباطی، ضمن انجام وظایف محوله خود در سطح سازمان، در جهت نیل به ارائه تصویری واقعی از کلان‌شهرها به دنیای بیرون، کوشش نمایند.
همان‌طور که در ابتدای این یادداشت به نوع تعامل کشورها و تفاوت آن با دیپلماسی شهری اشاره کردیم، مدیران ارتباطی شهری باید فارغ از سیاست‌های دولت‌مردان و مواضع آن‌ها به منظور نزدیکی تمدن‌ها و ملت‌ها تلاش کنند تا تصویری به دور از هیاهوهای سیاسی از کشورها به دنیا مخابره شود. تصویری از مشارکت‌های مردمی، مدیریت محلی، کنش‌های فرهنگی و اجتماعی در شهر، الگوهای موفق به کار گرفته شده در معماری شهری، فرهنگ حمل و نقل عمومی، اخلاق شهروندی و آموزش‌های شهری که همگی باید با ظرافت‌های خاصی به نمایش جهان بیرون گذاشته شود و ضمن ارائه این تصویر، به رصد و پایش بازخورهای آن بپردازند.
امروزه حاکمیت‌های فعال در عرصه دیپلماسی خارجی، با بهره‌گیری از تکنیک‌های مدرن ارتباطی و رسانه‌ای، هزینه‌های گزافی را بر پیکره دولت‌ها تحمیل می‌کنند تا افکار عمومی یک ملت یا جهان را شکل داده و یک باور عمومی مثبت را به جای یک باور منفی در جامعه هدف ایجاد و نهادینه کنند. این هزینه صرف شده برای تغییر افکار عمومی یا ساختن یک تصویر مثبت از یک کشور در کشور دیگر، به نوعی سرمایه‌گذاری طولاتی مدت برای دست‌یابی به اهداف و سیاست‌های آن کشور محسوب می‌شود که متاسفانه کشور ما نیز در این میان تا کنون مورد آماج حملات وسیعی از سوی دولت‌های غربی و دشمنان قرار گرفته تا با ارائه تصویری غلط از ایران اسلامی، مردم آن را خشونت طلب و حامی تروریسم جلوه داده و با همین تکنیک تاثیر گذاری، سیاست‌های خود را برای تفرقه‌افکنی و جنگ در منطقه و از همه مهم‌تر منع سفر گردشگران به کشورمان پیش ببرند و ضمن منزوی کردن کشورمان در عرصه جهانی، ضربه های مهلکی در حوزه اقتصاد به ایران وارد نمایند. از این رو روابط عمومی کلان‌شهرها به عنوان بازوان اجرایی شهرداران در پیش‌برد امر دیپلماسی شهری باید تلاش دو چندانی نمایند تا تصویر ارائه شده از کشورمان را به سمت کشوری صلح‌طلب، تعامل‌محور، آباد و زیبا، دارای جاذبه های گردشگری فراوان و مهمان نواز سوق دهند.
با توجه به همه این توضیحات باید توجه داشت که یک مدیر ارتباطی در نقش دیپلمات ارتباطی باید ضمن احاطه داشتن بر معضلات و مسائل شهری و نقاط قوت و قابل ارائه آن، بر تاریخچه و رخدادهای اجتماعی و سیاسی، سبک زندگی بومی و محلی، نظام ساختاری، اقتصاد ملی و محلی و سایر الزامات شهری خود آگاه باشد تا بتواند در ارائه تصویر مطبوع از شهرو کشور خود، موفق باشد.
از آن‌جایی که دیپلماسی شهری می‌تواند نقش بسیار مهمی در رونق اقتصاد، جذب سرمایه‌گذار و گردشگر و افزایش رفاه شهروندان داشته باشد، خلاقیت در تبلیغات و ارائه یک تصویر شفاف از کشور جهت اطمینان دادن به سرمایه‌گذاران خارجی و ترسیم یک فرصت ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری، استفاده از ظرفیت‌ها و کارراهه‌های انتشار تبلیغات نظیر تعامل با مسئولین و سردبیران خبری و بنگاه‌های تبلیغاتی، معرفی جاذبه‌های گردشگری با هدف جذب توریسم و فعالیت در انجمن‌های دوستی و بین‌المللی جهت استفاده از امتیازات این انجمن‌ها از مهمترین فاکتورهای یک مدیر ارتباطی موفق در عرصه بین‌المللی است که می‌تواند رفاه و آسایش را برای همشهریان خود در مقیاس شهری و در نهایت برای همطونان خود به ارمغان آورد.
در انتها ضروری است بدانیم کلان‌شهر تهران به عنوان یکی از بیست پایتخت مهم دنیا و جزو ده شهر بزرگ آسیایی و بزرگترین کلان‌شهر خاورمیانه، آسیای میانه و قفقاز، سال‌هاست که به عنوان کانون تعاملات مهم شهری نقش‌آفرینی می‌کند و این فرصت بی بدیل باید مورد توجه سیاست‌گذاران و مسئولان شهری به منظور توسعه روابط و تقویت همکاری‌های چند جانبه قرار گیرد تا موجبات برقراری نظم، عدالت، امنیت و صلح در کنار توسعه زیرساخت‌های شهری، ارتقاء فاکتورهای زیست شهری و نیل به شهری هوشمند را فراهم آورند.
* نویسنده: سپهر پاشایی خامنه
