رضا تویسرکان منش در گفت و گو با خبرنگار مهر در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا بانوان معتاد دسترسی کمتری به مراکز درمان سرپایی اعتیاد دارند، اظهار کرد: در مورد مراکز سراپایی درمان اعتیاد، تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد یعنی شبکه گسترده چند هزار مرکزی وجود دارد و افراد به صورت داوطلب مراجعه می‌کنند، این داوطلبان می‌توانند خانمها یا آقایان باشند و تفاوتی ندارد.

وی افزود: به دلیل برچسب و انگ اجتماعی که درباره اعتیاد وجود دارد، خانم‌ها برای اینکه شناخته نشوند کمتر به این مراکز مراجعه می‌کنند و کمتر کمک می‌خواهند. به نوعی خودخواسته کمتر از این مراکز استفاده می‌کنند.

تعداد کمپ‌های ترک اعتیاد برای آقایان خیلی بیشتر از خانم‌ها است

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: در مورد مراکز اقامتی و کمپ‌ها برعکس مراکز درمان سرپایی اعتیاد است. یعنی تعداد مراکزی که برای خانم‌ها داریم بسیار کمتر از آقایان است بنابراین دسترسی به آنجا کمتر می‌شود.

تویسرکان منش خاطرنشان کرد: در مورد درمان‌های اجباری و معتادین متجاهر هم به همین صورت است یعنی تعداد کمپ‌های ماده ۱۶ که در کشور برای آقایان داریم به مراتب بیشتر از خانم‌ها است و برای خانم ها در واقع انگشت شمار است.حمایت‌های اجتماعی که برای آقایان در درمان اعتیاد اتفاق می‌افتد باز هم بیشتر است.

وی ادامه داد: در مورد بیمه هم فرد معتاد سرپرست خانوار می‌تواند از حمایت‌های بیمه‌ای استفاده کند و خود و خانواده خود را بیمه کند ولی خانم اگر سرپرست خانوار نباشد باز تبصره‌ها و مشکلاتی در این زمینه داریم.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر تاکید کرد: در مجموع هم تمایل به مراجعه حضوری به مراکز درمان سرپایی اعتیاد کمتر است (چون نمی‌خواهند شناخته شوند و دچار آسیب اجتماعی شوند) و هم قدری مشکل دسترسی به ویژه در مراکز اقامتی، نه سراپایی، بیشتر است.

تویسرکان منش بیان کرد: ادغام خدمات درمانی، بازتوانی و کاهش آسیب اعتیاد در شبکه گسترده بهداشتی و درمانی کشور اتفاقی است که اگر به صورت کامل اجرا شود می‌تواند برنامه تحولی و انقلابی در این زمینه باشد.

به گفته وی بعد از انقلاب یکی از بزرگ‌ترین و موفق ترین شبکه‌های بهداشت دنیا را تحت عنوان خانه‌های بهداشت که الان به نام مراکز جامع سلامت می شناسیم، ایجاد شد، مراکزی که در جاهایی که آن زمان هنوز آموزش و پرورش و آب و برق نرفته بود پزشک نشسته بود و خدمات فوق العاده ای ارائه می‌داد که بحث واکسیناسیون و تغذیه و مراقبت مادر و نوزاد هم در همین برهه زمانی شروع شد تا به خدمات بیماری مزمن روانی رسید.

به طور کلی دسترسی به مراکز درمان سرپایی اعتیاد خوب است و بارها سازمان بهداشت جهانی به عنوان بهترین عملکردها به خاطر آن از ایران تقدیر کرده و به دنیا توصیه کرده که الگوی ایران را برای درمان اعتیاد سرلوحه خود قرار دهند

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: بنابراین به طور کلی دسترسی به مراکز درمان سرپایی اعتیاد خوب است و بارها سازمان بهداشت جهانی به عنوان بهترین عملکردها به خاطر آن از ایران تقدیر کرده و به دنیا توصیه کرده که الگوی ایران را برای درمان اعتیاد سرلوحه خود قرار دهند.

میزان بروز و رشد مواد مخدر در خانم‌ها بیشتر است

تویسرکان منش خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم این خدمات درمانی را ادغام کنیم دسترسی به ویژه برای خانم‌ها راحت تر می‌شود، چراکه رفت و آمد مکرر به این مراکز به دلیل مراقبت‌هایی که از مادر و نوزاد می‌شود و همانجا روانشناس و پزشک هم هست بهتر است و اگر بتوانیم این ایده را عملیاتی کنیم زمان دسترسی خانم‌ها بیشتر می‌شود.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در حوزه بانوان زنگ خطر ابتلاء به مواد مخدر و مصرف بیشتر است یا در حوزه درمان دشواری دارند، گفت: متأسفانه میزان بروز و شیوع که با هم متفاوت است و بالا است. موارد جدیدی که اتفاق می‌افتد میزان بروز و رشد این پدیده در خانم‌ها را نشان میدهد و سن ابتلاء در خانم ها و شروع مصرف پایین‌تر است و نگرش خانم‌ها به مواد مخصوصاً مواد جدید مثبت‌تر است.

تویسرکان منش یادآور شد: یعنی تبلیغات گسترده اعم از بحث زیبایی، فیتنس، لاغری و غیره است و به نوعی روی این کار شده که این مواد مخدر جدید مواد مخدر و اعتیادآور نیست و هر زمانی که بخواهید می‌توانید آن را کنار بگذارید. اینها نقاط خطری است که درباره خانم‌ها ایجاد می‌شود و باید روی آنها متمرکز شویم.

خانم‌های معتاد بیشتر شیشه و حشیش استفاده می‌کنند

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه همان طور که خودتان بیان کردید داخل ایران مصرف افیون‌ها به ویژه تریاک بالا است، آیا در رابطه با خانم‌ها هم همینطور است؟ گفت: آمار کلی همین است. در مناطق روستایی نسبت به شهری مصرف تریاک بیشتر است ولی به نسبت در خانم‌ها سرعت رشد استفاده از مواد محرک مثل شیشه و حشیش بیشتر است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در حوزه زنان شیوه درمان متفاوت از آقایان است؟ گفت: متدهای کلی درمانی از نظر اصول علمی یکسان است یعنی چه شیوه‌های درمان دارویی و چه شیوه‌های درمان غیردارویی و روانشناسانه یکسان است ولی باید مخصوص بانوان تک دوزی شود، چون هم علل گرایش و هم علل مصرف و تداوم مصرف با آقایان متفاوت است.

تویسرکان منش ادامه داد: مجموعه راهنماهایی که سازمان ملل و یونیسف برای نوجوانان چاپ کرده ترجمه کردیم و برخی را تدوین و بومی سازی کرده ایم که اخیراً ابلاغ شده و ان شاء الله برنامه‌های آموزشی گسترده برای درمان گران داریم.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه تفاوت درمان بین خانم و آقا در ایران هم انجام می‌شود یا خیر، گفت: بله. برنامه‌های آموزشی گسترده ای داریم تا درمانگران اعتیاد با گروه‌های ویژه معتادین مثل خانم‌ها، نوجوانان و سالمندان بیشتر آشنا شوند، البته تمرکز برنامه‌های آینده ما یک بخشی روی گروه‌های ویژه است که خانم‌ها در اوج و رأس قرار می‌گیرند.

شیوه درمان زنان معتاد در ایران

وی با اشاره به شیوه درمان خانم‌های معتاد باردار گفت: درمان‌های طبی در مراکز خاص درمانی ارائه می‌شود از جمله در تهران دو مرکز ویژه برای این خانم‌ها داریم که افراد آنجا آموزش دیده اند همانند بیمارستان اکبرآبادی که مادران مراجعه می‌کنند، کلینیک ویژه مادران معتاد را هم داریم.

همه بیمارستان‌های کشور تقریباً این قابلیت را دارند که هر جایی به مادر باردار ارائه خدمت می‌دهد کنار او موظف هستند اگر فرد دچار اختلال مصرف مواد است، خدمات در این زمینه را به مادر و نوزاد ارائه دهد

تویسرکان منش ادامه داد: همانطور که بیان کردم آموزش را گسترش می‌دهیم و یک بخش‌های طبی محض هم هست که همه بیمارستان‌های کشور تقریباً این قابلیت را دارند که (با شدت و ضعف) هر جایی به مادر باردار ارائه خدمت می‌دهد کنار او موظف هستند اگر فرد دچار اختلال مصرف مواد است، در ای زمینه هم خدمات را به مادر و نوزاد ارائه دهد.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: گرچه قدری ضعف دانش وجود داشته که در حال جبران آن هستیم ولی به طور کلی این اقدامات انجام می‌شود. منتهی این بخش اول است و درمان طبی همیشه ساده‌ترین کار است و اینکه چه دارویی بدهیم و چطور کنترل کنیم حتی درمان‌های سم زدایی وجود دارد.

به گفته وی در دنیا و ایران فرزندانی که از مادران معتاد متولد می‌شوند چون مادر معتاد است نوزاد نیز معتاد تلقی می‌شود و اگر که آن را تحت درمان قرار ندهید دچار تشنج و مرگ خواهد شد. این مشکل با بستری در بیمارستان و درمان‌های دارویی رفع می‌شود، منتهی معضل اصلی حمایت‌های اجتماعی بازتوانی و بازپروری است.

تویسرکان منش در پایان بیان کرد: آمار معتادین زن در ایران پایین است که البته تعداد خانم‌های باردار معتاد هم انگشت شمار است.